|
Gaudéte in Dómino semper: íterum dico, gaudéte. Modéstia vestra nota sit ómnibus homínibus: Dóminus enim prope est. Nihil sollíciti sitis: sed in omni oratióne petitiónes vestræ innotéscant apud Deum. |
Weselcie się w Panu zawsze, mówię powtórnie, weselcie się. Skromność wasza niech będzie znana wszystkim ludziom; Pan bowiem blisko jest. Nie troszczcie się o nic, ale potrzeby wasze Bogu powierzajcie w każdej modlitwie i dziękczynnej prośbie. Łaskawym okazałeś się, Panie, dla Twej ziemi. Na dobre odmieniłeś los Jakuba. |
TEKST
Tekst introitu cytuje trzy rady św. Pawła: radujcie się, bądźcie skromni, nie pozwólcie, aby was zdominowały troski, które to rady zostały przedzielone zdaniem złożonym z trzech słów: Pan jest blisko. Interpunkcja tekstu łączy to zdanie z częścią poprzedzającą: Radujcie się, bądźcie skromni, Pan jest blisko; tymczasem melodia z tym, które następuje: Pan jest blisko, niech nic Was nie trapi. Jeśli chodzi o interpretację, rozstrzygająca jest melodia.
W kontekście liturgicznym Dominus prope est nabiera nowego znaczenia. Te trzy słowa, ponieważ są śpiewane w Adwencie, odnoszą się nie tylko do Pana, który jest blisko, w nas i wokół nas i który powinien być powodem naszej radości, motywem naszej skromności, naszego uległego oddana się, ale także do Pana, który przychodzi w ciele, w łasce lub w chwale. W ten sposób stają się one myślą przewodnią całego tekstu i wyjaśniają jego interpretację. Nie jest to już seria rad na wszystkie okoliczności, ale napomnienie Kościoła skierowane do jego członków, wzywające do życia już teraz w radości, skromności i ufności, które przyjście Zbawiciela wleje na nowo w dusze.
MELODIA
Introit jest zaproszeniem do radości. Zaproszenie to jest już samo w sobie przepełnione weselem. Nie jest to radość triumfująca czy roziskrzona lecz jest to radość podobna do nurtu życia, który dyskretnie przepływa przez słowa i zdania, napełniając je regularnym i coraz bardziej nabrzmiewającym ruchem, aż po szczyt nihil solliciti sitis, gdzie rozkwita w entuzjastycznym wezwaniu do pozostawienia wszystkiego, aby wkrótce wejść w radosne uniesienie wielkiego wesela, które się zbliża.
Narastający charakter tego radosnego przynaglenia jest bardzo wyraźnie dostrzegalny już w pierwszej części introitu. Dobrze zaznaczony za pomocą epistematycznego clivis i quilismy z niezwykłą stanowczością dającą o sobie znać już od samego napełnionego skupieniem początku, wznosi się na szczyt napędzany przez salicus, potrójny, następujący po sobie trójkowy rytm i toniczny akcent spoczywający na słowie semper, aż po thesis zachowuje tę siłę woli, która chce się narzucić: iterum dico. Owa narzucająca się radość i ów narastający charakter jest obecny także w drugim zdaniu. Ruch poprzez silne i dobrze zaznaczone arsis – zwróćmy uwagę na salicus i quilismę – zmierza w kierunku hominibus, tym razem wyprowadzając melodię z atmosfery re do fa. Z tego miejsca powraca do entuzjastycznego wznoszenia prope est i akcentu na nihil: oto godny podziwu żar, który potrafi się udzielać. Uspokojenie przychodzi na długiej tesis, która pięknie koresponduje z poprzednią frazą, przywracając wreszcie skupienie z początku. Jesteśmy przecież jeszcze w okresie oczekiwania, a radość, jeśli na chwilę zapanuje nad troskami, nie sprawa, że zupełnie znikają. Trzeba je znosić, nie zatracając się w nich, modlitwa jest w tym pomocą. Rada modlitwy jest spowita w ton nie pozbawiony ciepła z pressus na omni, z pięknym wznoszącym się motywem oratione i z distrofą na innotescant, ale nie brakuje jej także spokojnego umiaru płynącego z jej charakteru, jest przecież praktyczną wskazówką.
Psalmowi, będącemu jakby odpowiedzią ludu na skierowane do niego zaproszenie, dobrze służy radosna formuła I tonu psalmodycznego.
Introit należy śpiewać w tempie spokojnym, ale stale podtrzymywanym przez dyskretne crescenda arsis.
Podwójną nutę iterum, która jest episemowaną bivirgą, należy mocno zaznaczyć. Nieco wydłużyć torculus na nota.
Crescendo trzeciej frazy należy dobrze prowadzić aż do nihil, które powinno być mocne, gdyż jest to bivirga. Następujący po niej torculus powinno się nieco wydłużyć.
Melodia łączy oratione z omni. Podwójna nuta innotescant jest episemowaną bivirgą, którą należy zdecydowanie zaznaczyć.
Psalm, będący dziękczynieniem, należy śpiewać z namaszczeniem.
Źródło: dom Ludovic Baron, L’expression du chant grégorien. Commentaire liturgique et musical des Messes des Dimanches et des principales Fêtes de l’Année.
Tłum. ks. dr Jarosław Powąska