Mimo że świątynia składa się także z materialnych rzeczy, to jednak ma ona transcendentną łaskę, gdyż staje się całkowicie mieszkaniem Boga, poprzez mistyczne modlitwy biskupa i namaszczenie świętą mirrą. W tym mieszkaniu Boga nie jest jednak wszystko dostępne dla wszystkich, lecz jedno tylko dla duchownych, inne także dla świeckich.
Świątynia jest obrazowym przedstawieniem w dwojakim sensie, gdyż jest złożona z tego, co niedostępne i tego, co zewnętrzne, przedstawiając samego Chrystusa. On również jest w dwóch naturach: Bóg i człowiek. Jedna rzecz jest w Nim widoczna, druga zaś nie jest widoczna. W podobnym rozumieniu człowiek składa się z ciała oraz duszy. Również tajemnica Trójcy Świętej jest w szczególnym sensie symbolizowana: niedostępna w istocie, znana dzięki swej mocy i opatrzności. Dwuczęściowa świątynia jest w szczególny sposób przedstawieniem widzialnego kosmosu i tego, co nie jest widzialne – tak nawet tego, co widzialne, w swej istocie: niebo jest ukazane przez miejsce kapłana (prezbiterium), a ziemia przez pozostałą część świątyni. W tym sensie cała świątynia może być pojmowana jako trójdzielna: miejsce przed świątynią, sama świątynia i miejsce kapłana. W ten sposób może uosabiać tak Trójcę czy stopnie święceń, które są ustanowione w trzech stanach, jak i grupy pobożnych, które są podzielone na trzy stany: kapłani, wierzący i pokutnicy. Jednak świątynia ukazuje także rzeczy ziemskie, niebieskie (na firmamencie) i te, które są ponad niebem: przedsionek – ziemia; świątynia w ogóle – niebo; ołtarz – to, co ponad niebem.
W prezbiterium znajduje się święty stół, który wskazuje na niebieskiego Władcę, którego symbolizuje ten przerażający ołtarz. Jest on nazywany także miejscem świętym dla świętych, tronem, miejscem Bożym, miejscem spoczynku, miejscem wielkiego kadzenia, pamiątką Chrystusa, namiotem Jego chwały.
Zasłona przy ołtarzu przedstawia namiot, który otacza Pana Boga, gdzie przebywają zastępy Anielskie oraz gdzie jest miejsce spoczynku świętych.
Balaski wskazują na tę różnicę pomiędzy tym, co można uchwycić zmysłami, a tym, co jest dostępne dla umysłu.
[…]Ołtarz jest zbudowany z kamienia, gdyż przedstawia Chrystusa – Skałę, Fundament, nasz Kamień Węgielny. Ponadto jest on zbudowany z kamienia, bo składa przedstawiała dawniej stół. Skała również była miejscem, przy którym Izraelici dawniej się napoili. Teraz zaś poi nas, nowy lud wybrany, nie przez spowodowanie wytryśnięcia wody żywej, ale poprzez Krew Słowa, wydzielającą potok życia wiecznego. Święte miejsce oznacza Wcielonego Chrystusa, zasiadającego po prawicy Ojca w niebie.
Biskup wstępujący do kościoła, reprezentuje Chrystusa.
Ewangelia, która leży na ołtarzu, wskazuje na Jezusa, który jest obecny w swym słowie. Krzyż natomiast wskazuje na Jego ofiarę.
W ołtarzu umieszczone są także relikwie świętych męczenników, gdyż mają z Chrystusem wspólnego Ducha, z Chrystusem – wielkim Świadkiem Ojcu. Jednak ołtarz zawiera również w sobie męczenników – fundament Kościoła, ponieważ został on założony najpierw przez Krew Chrystusa, a potem przez krew męczenników.
Symeon, Arcybiskup Tesaloniki (XV w.)
(Tłumaczenia fragmentu dzieła z książki pt. “Über die göttliche Mystagogie: eine Liturgieerklärung aus spätbyzantinischer Zeit”. Regensburg: 1984, s. 15-17, dokonał Dawid Makowski).