“Źródła modlitw mszalnych” to kolejna inicjatywa naszego projektu, mająca na celu ukazanie, że modlitw mszalne obecnego Mszału Rzymskiego mają swoje starożytne pochodzenie. W niniejszym zestawieniu ukazuje się jedynie najstarsze umiejscowienie danych modlitw, wynikające z posiadanej dzisiaj wiedzy na temat dawnych ksiąg liturgicznych.
I TYDZIEŃ ZWYKŁY
Kolekta
MR/pol: “Wszechmogący Boże, spełnij z ojcowską dobrocią pragnienie modlącego się ludu: daj mu poznać, co należy czynić, i udziel siły do wypełnienia poznanych obowiązków”.
MR/08: “Vota, quǽsumus, Dómine, supplicántis pópuli cælésti pietáte proséquere, ut et quæ agénda sunt vídeant, et ad implénda quæ víderint convaléscant”.
Kolekta ta, obecna w Mszale Rzymskim z 1975 r. (s. 340) i 1970 r. (s. 340), była również obecna w Mszale Rzymskim z 1962 r. (s. 274). Jej obecność jest również dostrzegalna w Sakramentarzu Gregoriańskim “Hadriańskim”, powstałym w VII w., z którego zresztą pochodzi. Pod numerem 86, odnoszącym się do modlitwy odmawianej w styczniu, znajduje się następująca modlitwa:
SG: “Vota, quaesumus domine supplicantis populi caelesti pietate prosequere, ut et quae agenda sunt uideant, et ad implenda quae uiderint conualescant”.
Modlitwa nad darami
MR/pol: “Boże, nasz Ojcze, przyjmij łaskawie naszą Ofiarę, niech ona uświęci nasze życie i wyjedna nam to, o co z ufnością prosimy”.
MR/08: “Grata tibi sit, quǽsumus, Dómine, tuæ plebis oblátio, per quam et sanctificatiónem réferat, et quæ pie precátur obtíneat”.
Modlitwa ta, obecna w Mszale Rzymskim z 1975 r. (s. 340) i 1970 r. (s. 340), nie była obecna w Mszale Rzymskim z 1962 r. Nie oznacza to jednak, że została stworzona podczas reformy liturgicznej. Jej obecność dostrzega się w Sakramentarzu z Werony, pochodzącym z okolic VI w. Pod numerem 546, odnoszącym się do oracji odmawianej w lipcu, znajduje się następująca modlitwa:
SV: “Grata tibi sint, quaesumus, domine, tuae plebis oblatio, per quam et sanctificationem referat, et quae piae praccatur obtinaet”.
Modlitwa po Komunii
MRpol: “Wszechmogący Boże, pokornie Cię prosimy, aby ci, których posilasz swoim Sakramentem, godnie Tobie służyli, żyjąc według Twego upodobania”.
MR/08: “Súpplices te rogámus, omnípotens Deus, ut, quos tuis réficis sacraméntis, tibi étiam plácitis móribus dignánter deservíre concédas”.
Modlitwa ta, obecna w Mszale Rzymskim z 1975 r. (s. 340) i 1970 r. (s. 340), była również obecna w Mszale Rzymskim z 1962 r. (s. 282). Jej obecność daje się dostrzec także w Sakramentarzu Gregoriańskim “Hadriańskim”, powstałym w VII w., z którego pochodzi. Pod numerem 149, odnoszącym się do oracji podczas Szcześćdziesiątnicy, znajduje się następująca modlitwa:
SG: “Supplices te rogamus omnipotens deus, ut quos tuis reficis sacramentis, tibi etiam placitis moribus dignanter deseruire concedas”.
Opr. Dawid Makowski
* Podając, że dana modlitwa jest obecna w Mszale Rzymskim z 2008 r., wskazuje się jednocześnie na to, że była ona obecna w tym samym miejscu w Mszale Rzymskim z 2002 r.
** Omówienia historii tej kolekty dokonał ks. dr Maciej Zachara.
Na podstawie:
- C. Johnson: The sources of the Roman Missal (1975). Proprium de tempore, proprium de sanctis. Roma: 1996.
- E. Lodi: Enchiridion Euchologicum Fontium Liturgicorum. Roma: 1979.
- Liturgia Tridentina. Fontes – Indices – Concordantia (1586-1962). A cura di M. Sodi, A. Toniolo, P. Bruylants. Citta del Vaticano: 2010.
Objaśnienie skrótów:
MR/08 – Missale Romanum ex decreto Sacrosancti Oecumenici Concilii Vaticanii II instauratum, auctoritate Pauli PP. VI promulgatum, Ioannis Pauli PP. II cura recognitum. Editio typica tertia emendata. Typis Polyglottis Vaticanis, 2008.
MRpol – Mszał Rzymski dla diecezji polskich. Wyd. II. Poznań, 2013.
SG – Le sacramentaire grégorien: ses principales formes d’après les plus anciens manuscrits, ed. J. Deshussses. Freiburg: 1971.
SV – Sacramentarium Veronense (Cod. Bibl. Capit. Veron. LXXXV [80]). Hg. L. Einzehoefer, P. Siffrin, L. C. Mohlberg. Roma: 1966.