Teologia III Modlitwy Eucharystycznej – Postsanctus

Pierwszymi słowami Trzeciej Modlitwy Eucharystycznej jest fraza tożsama z początkiem części „postsanctus” Drugiej Modlitwy Eucharystycznej, wszak kapłan mówi: Zaprawdę, święty jesteś, Boże[1]. Przed chwilą wprawdzie trzykrotnie to już wyznano, ale teraz celebrans raz jeszcze to podkreśla, aby zwrócić uwagę na wielkość Boskiego Majestatu, bo jest napisane: „Pan zasiada jako Król na wieki” (Ps 29, 10). Wspominanie tutaj raz jeszcze o świętości Boga może wskazywać też na to, że jak wcześniej podkreślono równość Osób Boskich w Trójcy Świętej, tak teraz podkreśla się jedność Jej natury[2]. Wysławiany jest więc Jeden Bóg w Trzech Osobach, co przedstawiają następne słowa tej modlitwy: I słusznie Cię sławi wszelkie stworzenie[3]. Bóg jest chwalony przez wszystko, co zostało stworzone (por. Ps 150, 6). Nawet gwiazdy radośnie dzielą się swoim blaskiem na chwałę Boga (Ba 3, 34-36). Boże dzieła słusznie chwalą swego Stwórcę, ponieważ dostrzegają ogrom Jego cudów[4]. Czym jednak kapłan argumentuje tę słuszność? Mówi najpierw, że Bóg dokonuje ożywienia i uświęcenia wszystkiego, wyrażając to w słowach: bo […] ożywiasz i uświęcasz wszystko[5]. On dokonuje ożywienia, ponieważ podtrzymuje wszystko w istnieniu, a niegdyś sam powiedział: „Niech się stanie…” (Rdz 1, 3; 1, 6; 1, 9; 1, 11; 1, 14; 1, 20; 1, 24). Jednocześnie też wszystko uświęca, ponieważ jest sprawcą uświęcenia (por. 1 Tes 5, 23). On daje życie i je uświęca[6].  Pragnie bowiem, aby stworzenie żyło pełnią życia (por. J 10, 10). Dokonuje tego przez Chrystusa[7]. Wspominał o tym św. Jan w swojej Ewangelii: „Wszystko przez Nie się stało […]. Z Jego pełności wszyscyśmy otrzymali – łaskę po łasce” (J 1, 3; 1, 16). Kapłan akcentuje tu rolę Drugiej Osoby Boskiej, ponieważ to właśnie w Nim wszystko ma istnienie (por. Kol 1, 17)[8]. On też jest uświęcicielem[9]. Słusznie się więc mówi, że świętość Boga jest związana z uświęcaniem[10].W tym wszystkim partycypuje Duch Święty, a wspominanie o Nim jest jak gdyby wprowadzeniem do epiklezy, która zaraz będzie miała miejsce[11]. Celebrans dopowiada do tych słów o ożywieniu i uświęcaniu wszystkiego przez Boga, iż Trójjedyny nieustannie gromadzi lud swój, aby na całej ziemi składał Mu ofiarę czystą[12]. Ta część modlitwy wskazuje na pierwszeństwo Bożego działania, które wszystko ogarnia (por. Ps 139, 5). To właśnie On zaprasza człowieka do wzięcia udziału w świętej liturgii, niczym ów człowiek z Ewangelii, który posłał swe sługi, aby zapraszali ludzi na ucztę (por. Mt 22, 1-14). Chrystus zapewnia bowiem, że gdzie jest zgromadzony lud w imię Boże, tam i On jest pośród wiernych (por. Mt 18, 20). Nic w tym dziwnego, gdyż to właśnie On jest ofiarowany podczas Mszy św. jako baranek bez skazy, przez co mówi się o składaniu czystej ofiary[13]. Jest ona składana na całej ziemi, bo i Kościół jest rozproszony po całym świecie[14].

Dawid Makowski

[1] MRpol, s. 320*.

[2] Zob. Alanus de Insulis: Contra hæreticos, III, 3 (PL, CCX, 404).

[3] MRpol, s. 320*.

[4] Zob. Alcuinus: De usu Psalmorum, I (PL, CI, 482).

[5] MRpol, s. 320*.

[6] Zob. Alcuinus: De usu Psalmorum, II (PL, CI, 507).

[7] Zob. Acherius, Lucas: Monitum (PL, CXLIX, 633).

[8] Zob. Beda Venerabilis: In Genesim, I, 1 (PL, XCI, 13).

[9] Zob. Anselmus Cantuariensis: Orationes, XII (PL, CLVIII, 885).

[10] Zob. Bonifacius Moguntinus: Epistolæ, XCVI (PL, LXXXIX, 794).

[11] Zob. Augustinus: Collatio cum Maximino episcopo Arianorum (PL, XLII, 711).

[12] MRpol, s. 320*.

[13] Zob. Anselmus Cantuariensis: Orationes, XXIX (PL, CLVIII, 921).

[14] Zob. Abbo Sangermanensis: Sermones, V (PL, CXXXII, 776).