,,O Clavis David et sceptrum domus Israël; qui áperis, et nemo claudit; claudis, et nemo áperit: veni, et educ vinctum de domo cárceris, sedéntem in ténebris, et umbra mortis”.
Wprowadzenie
Dzisiejsza Antyfona brzmi następująco:
,,O Kluczu Dawidów i berło domu Izraelowego, który otwierasz, żaden nie zamyka, zamykasz, a żaden nie otwiera, przyjdź i wyprowadź pojmane więzienia, pogrążone w ciemnościach i cieniach śmierci”[1].
Znaczenie tej Antyfony
Poprzednie Antyfony ukazywały Mesjasza, jako Mądrość, Pana i Korzeń z Jessego. Natomiast dzisiejsza ukazuje Go, jako Władcę. Żeby to lepiej zrozumieć, należy przyglądnąć się poszczególnym elementom tego śpiewu.
Na początku kantor wygłasza: ,,O Kluczu Dawidów i berło domu Izraelowego”. Klucz jest przedmiotem chroniącym coś cennego. Szeroko rozumiany skarb jest często zamykany na kłódkę, a ją zamyka się kluczem. Dlatego osoba mająca klucz ma pewną władzę nad skarbem. Natomiast berło jest jednym z insygniów królewskich. Zatem te dwa przedmioty są symbolem władzy. Ten, który obdarzony jest władzą ma prawo zarządzania jakimś obszarem. Dobrze o tym wie kantor, który przywołuje tutaj Dawida. Był on królem Izraela, z którego rodu miał wyjść Zbawiciel. Ten król był ,,najznakomitszym z przodków nadchodzącego Władcy”[2]. Natomiast jego władza była czasowa, była zadatkiem nowych rządów, które przyniósł na ziemie Chrystus. Przecież Jego panowanie nie jest chwilowe, lecz jest ,,wiecznym panowaniem, którego nie przeminie, a Jego królestwo nie ulegnie zagładzie”[3], wszak Jego jurysdykcji podlega cały świat[4]. Jest to zadziwiające, że Ktoś taki przyjdzie na ziemię, dlatego kantor używa słowa ,,O” na początku swego śpiewu, co – jak wcześniej zostało napisane – wyraża zdumienie.
Jednak od razu po tych słowach zaczyna głosić, jakie jest działanie tego Klucza. Wzywa on: ,,otwierasz, żaden nie zamyka, zamykasz, a żaden nie otwiera”. Słowa te symbolizują wyroki i sądy Boże. Żadna istota żyjąca nie może zmienić Bożego osądu. Świadczą o tym słowa Jezusa: ,,mam klucze śmierci i Otchłani”[5] oraz: ,,To mówi Święty, Prawdomówny, Ten co ma klucz Dawida, Ten, co otwiera, a nikt nie zamknie, i Ten co zamyka, a nikt nie otwiera”[6]. Egzegeta wyjaśniając ten drugi cytat tłumaczy, że klucz jest ,,pełną i wyłączną władzą Chrystusa nad nowym <<domem Dawida>> – Kościołem”[7]. Amalariusz trafnie wskazuje, że Jezus jest niezwykłym ostiariuszem, który ma prawo otworzyć i zamknąć, znaczy to nic innego, jak to, że ,,tajemnice Prawa Bożego otwierają się przed wierzącymi jedynie dzięki władzy Chrystusa, zamykają się przed niedowiarkami”[8]. Przychodzący Bóg chce również te tajemnice Prawa ukazać tym, którzy są obecnie w cieniu mroku. W Ewangelii św. Jana Chrystusa mówiąc do ludu powiada do nich: ,,macie diabła za ojca”[9]. Bóg ukazuje ludowi prawdę – otworzył swoim kluczem tajemnice Mądrości Bożej, a oni dalej Go nie słuchają. Oni umiłowali kłamstwo, a przecież diabeł jest ojcem kłamliwej mowy. Dlatego ten lud nie zna Boga. Owszem, wmawiają oni sobie, że Go znają, lecz tak naprawdę nic o nim nie wiedzą[10]. Oni byli pod władzą kłamstwa, tj. diabła, ale ,,oto się już zbliża mocniejszy od niego, który go zwycięży, odbierze mu broń, narody przezeń w mrokach pogaństwa więzione uwolni, dusze sprawiedliwych z otchłani wyprowadzi, a samegoż księcia tego świata skrępuje powrozami wiecznymi”[11].
W obliczu tak wielkiej łaski kantor błaga: ,,przyjdź i wyprowadź pojmane więzienia, pogrążone w ciemnościach i cieniach śmierci”. Pogrążone w grzechu stworzenie od Adama po tego, który umarł przed śmiercią Chrystusa oczekuje w Otchłani wybawienia, gdyż od grzechu pierworodnego niebo było zamknięte. Chrystus przez Swoją mękę i śmierć wyjednał światu zbawienie i wprowadził całą ludzkość do Przybytku Najwyższego. Dzisiaj taką otchłanią jest grzech ciężki, który zrywa łączność człowieka z Bogiem. Człowiek niczym całe upadłe stworzenie pragnie łaski Boga – przebaczenia. Jest on uwikłany w złe czyny, przebywa on we więzieniu grzechu, w którym panuje ciemność i śmierć, gdyż ,,zapłatą za grzech jest śmierć”[12]. Kantor też jest człowiekiem i sam wiele razy upadł pod ciężarem grzechu, dlatego w imieniu swoim i Kościoła prosi o rychłe przyjście Światłości, która rozjaśni ciemności serca, przywróci niewinność, odkupi i zbawi, doda łaski i kluczem krzyża otworzy grzesznikom niebo.
Zakończenie
Powyższa Antyfona łączy się z darem rozumu. Jest to dar, który ,,pozwala nam widzieć we właściwym świetle rzeczywistość, która […] jest pomieszaniem miłości i grzechu”[13]. Dzisiaj wielu ludzi żyje niesakramentalnie, w oddaleniu od Boga, w grzechu ciężkim. Mają oni trudność ze zrozumieniem miłości Bożej. Chrystus przychodzi na świat, by ukazać im tajemnice Królestwa, które mogą ich przemienić. Może jestem w tej grupie, może oczekuję na Światłość z wysoka, która rozświetli moją ciemność. Dzisiaj jest dobry czas na to, by przemyśleć, czy w mojej duszy jest miejsce na chociaż odrobinę tej Światłości.
Dawid Makowski
Zachęcamy do odsłuchania tej Antyfony:
Bibliografia:
- Amalariusz z Metzu: Dzieła. T. II. Red. Gacia T. Lublin: TN KUL, 2017.
- Biblia Tysiąclecia. Wyd. V. Poznań: Pallottinum, 2014.
- Dąbrowski K.: Antyfony ,,O”. W: Mysterium Christi. Nr 1. 1931.
Netografia:
- Wielkie Antyfony Adwentowe. 17 grudnia. W: ,,Franciszkanie” [online] https://www.franciszkanie.pl/artykuly/wielkie-antyfony-adwentowe-17-grudnia-1, [dostęp: 05.11.2020].
- Wielkie Antyfony – ‘’O’’ Antyfony – 17-23 grudnia. W: ,,Sanctus” [online] https://sanctus.pl/index.php?grupa=60&podgrupa=361&doc=304, [dostęp: 05.11.2020].
- Adwentowe antyfony ,,O”. Nie każdy o nich wie, a kryją ważną obietnicę. W: ,,Aleteia” [online] https://pl.aleteia.org/2016/12/20/slyszales-kiedys-o-adwentowych-antyfonach-o-poznaj-piekna-tradycje-kosciola/, [dostęp: 05.11.2020].
- Ad Vesperas (12-17-2020). W: ,,Divinium Officium” [online] https://divinumofficium.com/cgi-bin/horas/officium.pl.
- Morawski M.: Wielkie antyfony O! W: ,,Brewiarz” [online] https://brewiarz.pl/czytelnia/adwent_o.php3, [dostęp: 06.11.2020].
- Róg J.: Czym jest dar rozumu? W: ,,Opoka” [online] https://opoka.org.pl/biblioteka/H/HN/jrog_dar_rozumu.html, [dostęp: 07.11.2020].
- Sekściński A.: Wielkie antyfony adwentowe. W: ,,Wiara” [online] https://liturgia.wiara.pl/doc/419868.Wielkie-antyfony-adwentowe, [dostęp: 05.11.2020].
[1] Tłum. za: Ad Vesperas (12.20.2020). W: ,,Divinum Officium” [online] https://divinumofficium.com/cgi-bin/horas/officium.pl, [dostęp: 07.11.2020].
[2] Dąbrowski K.: Antyfony ,,O” W: Mysterium Christi. Nr 1, 1931, s. 4
[3] Dn 7, 14.
[4] Por. Sekściński A.: Wielkie antyfony adwentowe. W: ,,Wiara” [online] https://liturgia.wiara.pl/doc/419868.Wielkie-antyfony-adwentowe/4, [dostęp: 07.11.2020].
[5] Ap 1, 18.
[6] Ap 3, 7.
[7] Zob. Tamże (z przyp.). W: Biblia Tysiąclecia. Wyd. V. Poznań: Pallottinum, 2014.
[8] Amalariusz z Metzu: Dzieła. T. II. Red. Gacia T. Lublin: TN KUL, 2017, s. 63.
[9] J 8, 44.
[10] Por. J 8, 55.
[11] Dąbrowski K.: Antyfony ,,O” W: Mysterium Christi. Nr 1, 1931, s. 5.
[12] Rz 6, 23.
[13] Róg J.: Czym jest dar rozumu? W: ,,Opoka” [online] https://opoka.org.pl/biblioteka/H/HN/jrog_dar_rozumu.html, [dostęp: 07.11.2020].