Dykasteria Nauki Wiary, a dokładniej: jej sekcja doktrynalna, wydała notę „Gestis Verbisque” na temat ważności sakramentów.
Dokument rozpoczyna się od przykładów i motywacji – autor wspomina, że już w styczniu 2022 r. na zebraniu plenarnym Dykasterii zwrócono uwagę na nasilenie problemu stwierdzania nieważności sprawowanych sakramentów z powodu poważnych zmian w materii czy też formie – czasem nawet począwszy od chrztu, np. „Ja ciebie chrzczę w imię Stwórcy…” albo „W imię twojego ojca i twojej matki… chrzcimy cię”, niestety niektórymi ofiarami tego procederu byli nawet księża. Dykasteria podkreśla, że takie manipulacje są zawsze niegodziwe i zasługują na karę, ponieważ taka własna twórczość może wyrządzić poważną szkodę Ludowi Bożemu. Podkreśla, że wierni mają prawo tak przyjąć sakramenty, jak zapewnia to Kościół, zgodnie z intencją Jezusa. Wskazuje także, że nie chodzi o kwestie czysto techniczne czy rygorystyczne a o wyrażenie pierwszeństwa Bożego działania i strzeżenie jedności Ciała Chrystusowego w postaci Kościoła w jego najświętszych gestach.
Dokument był zatwierdzony jednomyślnie przez Zgromadzenie plenarne 25 stycznia i przez papieża na audiencji 31 stycznia.
We wstępie podkreślają, że odkupieńcza moc gestów sakramentalnych zapewnia ciągłość historii zbawienia, że to realizacja komunii każdej osoby z Bogiem. Autor noty przypomina, że Dykasteria parę razy interweniowała w sprawie wątpliwości co do ważności sakramentów, niestety czasem odpowiadając, że były nieważne, że wiernych okradziono z „tajemnicy paschalnej sprawowanej w rytuale ustanowionym przez Kościół”, chociaż zdarzały się przypadki modyfikacji formuł „w dobrej wierze” szafarzy, często jednak było to efektem „subiektywnego dryfu i chęci manipulacji” oraz luki katechetycznej w kwestii wartości działania symbolicznego w Liturgii i sakramentach. Stąd też w tej nocie DNW przedstawia pewne elementy DOKTRYNALNE dotyczące rozeznania ważności obrzędów, a także co z tego wynika dyscyplinarnie i duszpastersko.
Dokument dotyczy całego Kościoła katolickiego, jednakże niektóre argumenty za nim stojące są stricte z tradycji łacińskiej, stąd powierzono Synodom i innym zgromadzeniom hierarchów każdego katolickiego Kościoła wschodniego o dostosowanie tych wskazań do własnego języka teologicznego tam, gdzie się różni od języka użytego w tekście i wynik przedstawić Dykasterii. W jednym z przypisów, Dykasteria Nauki Wiary informuje, że tak jak dotychczas, będzie rozstrzygała ważność w razie dużych zaniedbań w formie czy materii.
I. Kościół przyjmuje i wyraża się w sakramentach
DNW przypomina stwierdzenie z Konstytucji o Liturgii Świętej (SW2) „Albowiem z boku Chrystusa umierającego na krzyżu zrodził się przedziwny sakrament całego Kościoła” jako o nawiązaniu do relacji Chrystusa i Adama – porównanie wywodzące się od św. Augustyna. Z kolei konstytucja dogmatyczna „Lumen gentium” przypomina, że „Kościół jest w Chrystusie niejako sakramentem, czyli znakiem i narzędziem wewnętrznego zjednoczenia z Bogiem i jedności całego rodzaju ludzkiego”, a to dokonuje się przede wszystkim przez sakramenty w których wyraża się sakramentalna natura Kościoła – mistycznego Ciała Chrystusa, w tych siedmiu sakramentach które mamy w Kościele. DNW podkreśla, że Kościół szczególnie troszczył się o Słowo Boże i Sakramenty od samego początku istnienia i że interwencje Magisterium zawsze były motywowane troską o wierność sprawowanej Tajemnicy i chęcią zapewnienia pierwszeństwa działaniu Bożemu.
II. Kościół strzeże i jest strzeżony przez Sakramenty
Urząd ten przypomina, że Kościół jest szafarzem, a nie właścicielem sakramentów, poddaje się Słowu Bożemu, z którego wywiedziono sakramenty, a także poprzez Ducha Świętego rozpoznaje święte znaki, przez które Chrystus udziela łaski, a na bazie których to znaków Kościół określa ich liczbę i wskazuje istotne ich elementy – nie robi to z Kościoła przywłaszczającego sakramenty, a narzędzie Ducha w przekazywaniu daru Chrystusa. Należy tak zachować wierność Ewangelii, jak i podtrzymanie gestów zbawczych. Kościół nie zawsze wskazywał gesty i słowa, z których składa się „substancja divinitus instituta”. Jednakże podstawowe wydają się te elementy, które Magisterium Kościoła określiło jako intencję szafarza, materię i formę. W nocie nawiązano do definicji materii, formy i intencji – zwrócono uwagę, że się przeplatają, że dwa pierwsze pojęcia nie mogły i nie mogą zależeć od woli pojedynczego człowieka czy wspólnoty, dla niektórych sakramentów były jasne od początku Kościoła, dla niektórych dodefiniowano uroczyście, soborowo po czasie. Ubytek w materii czy formie może zaś poddać w wątpliwość intencję, a ta z kolei poddać w wątpliwość ważność sakramentu. Oba przymioty każdego sakramentu są skodyfikowane choćby w Kodeksie Prawa Kanonicznego czy w samych promulgowanych księgach liturgicznych. Intencja jednak nie jest powiązana ze stanem moralnym szafarza ani z jego wiarą, o czym warto pamiętać. Istnieje pewna doza dowolności, także zazwyczaj wskazywana w księgach, a poza nią będą to zwykłe nadużycia, ale rana na Komunii kościelnej. W duchu tego wszystkiego, jak podaje Nota, była dokonywana soborowa reforma liturgiczna. Stąd dbanie o gesty liturgiczne powinno pociągać za sobą dbanie o całą celebrację, jako że gesty niejako pomagają tłumaczyć transcendentną treść Liturgii i innych obrzędów.
III. Przewodnictwo liturgiczne i sztuka celebrowania
Autor zwraca uwagę na przypomnienie przez SW2, że biskup i kapłani współpracownicy przewodniczą celebracjom liturgicznym, których kulminacją jest Eucharystia, „źródło i szczyt całego życia chrześcijańskiego”, in persona Christi (Capitis) i nomina Ecclesiae. Nastepnie tłumaczy co z tego wynika i konkluduje, że ponieważ to wszystko składa się na wspólne działanie Kościoła, jest to spełnieniem autentycznego ars celebrandi jako wywyższenia prymatu Chrystusa i participatio actuosa całego zgromadzenia liturgicznego. Należy rozwijać ars celebrandi z dystansem zarówno od sztywnej rubryki jak i od niesfornej wyobraźni, tworząc dyscyplinę w rozumieniu ks. Romano Guardiniego, tj. taką która autentycznie przestrzegana, kształtuje nas – gesty i słowa porządkujące wewnętrzny świat, angażujące człowieka w całości – i duszę, i ciało.
Wniosek
„Mamy […] ten skarb w naczyniach glinianych, aby się wydawało, że ta niezwykła moc należy do Boga, a nie pochodzi od nas” (2 Kor 4, 7) – stąd też, jak wskazuje Dykasteria, Kościół ma strzec bogactwa zawartego w Sakramentach, by nie przyćmił się nigdy prymat zbawczego działania Boga w nich, a także by nie stały się zakładnikami żadnej ideologii.
Tomasz Sudoł,
Godzina 12:00 to czas, w którym Stolica Apostolska publikuje różne teksty: od informacji o papieskich celebracjach, przez nominacje, aż po dokumenty. Dzięki pracy Tomasza Sudoła możecie być na bieżąco ze wszelkimi nowościami!
Tomasz Sudoł
Redaktor
Więcej takich treści! situs togel jacktoto jacktoto jacktoto jacktoto situs toto situs slot slot 4d jacktoto toto slot situs toto link togel kawi898 situs slot
