Prafacja o Chrzcie Pańskim – Objaśnienie prefacji mszalnych
Embolizm prefacyjny jest tą częścią liturgii, która zawiera w sobie szczególny motyw dziękczynienia, zanoszony do Ojca przez Syna w Duchu Świętym. Często wierni nie zwracają na niego uwagi, co jest błędem, gdyż zawiera on w sobie ważne treści, które poniżej zostały przybliżone.
Tekst polski:
„Ty przez cudowne znaki nad wodami Jordanu * objawiłeś nam tajemnicę chrztu nowego. * Twój głos rozległ się z nieba, * abyśmy uwierzyli, że Twoje Słowo zamieszkało wśród ludzi. * Duch Święty, zstępując w postaci gołębicy, * dał świadectwo, że Chrystus, Twój Sługa, * został namaszczony i posłany, * aby głosić dobrą nowinę ubogim”[1].
Objaśnienie:
W Święto Chrztu Pańskiego Kościół przedstawia nam specjalną prefację, w której zanosi się dziękczynienie za tajemnicę chrztu, po którym Jezus rozpoczął publiczną działalność. Na początku mówi się: Ty przez cudowne znaki nad wodami Jordanu. Wspomina się o cudownych znakach i ich sprawcy, aby ukazać, że Bóg jest wszechmogący[2]. Pismo wielokrotnie mówi bowiem o Panu jak o Wszechmogącym władcy (por. Jr 32, 37; Ps 91, 1-2; Ap 1, 8). W historii dokonał On wielu cudów nad Jordanem, spośród których należy wymienić chociażby zatrzymanie biegu tej rzeki, gdy Naród Wybrany podążał z Arką Przymierza do swej ziemi (por. Joz 3, 5; Pwt 12, 10). Mówi o tym Psalmista: „Gdy Izrael wychodził z Egiptu […] Jordan bieg swój odwrócił” (Ps 114, 1. 3). Nad tą rzeką chrztu udzielał Jan Chrzciciel (por. J 1, 28). Jego chrzest był chrztem pokuty[3]. Dlatego właśnie kapłan dodaje: objawiłeś nam tajemnicę chrztu nowego, ponieważ Chrystus zaczął chrzcić Duchem Świętym na odpuszczenie grzechów (por. J 1, 33)[4]. Wspomina się przy tym o objawieniu, ponieważ temu zjawisku towarzyszył głos z nieba, jak jest napisane: „Głos z nieba mówił: <<Ten jest mój Syn umiłowany, w którym mam upodobanie>>” (Mt 3, 17). Zostało to wypowiedziane po to, aby ludzie uwierzyli w to, że Chrystus jest Mesjaszem, co uczynił Apostoł Andrzej tuż po swym powołaniu: „Spotkał […] swego brata i rzekł do niego: <<Znaleźliśmy Mesjasza>>” (J 1, 41). Dlaczego jednak tak ważna jest owa wiara? Dlatego, że jej przedmiotem jest rzeczywistość niewidzialna[5]. Tak, jak Jan otrzymał polecenie uznania Boga w tym, nad którym pojawi się Duch Święty (por. J 1, 33), tak współczesny wierzący pouczony słowami Pisma o rzeczach przyszłych, ma w nie wierzyć, gdy się one wydarzą (por. J 14, 29). Tajemnica chrztu Chrystusa ukazuje bowiem, że Bóg-człowiek żył między ludźmi, zgodnie ze słowami Ewangelii według św. Jana: „A Słowo stało się ciałem i zamieszkało wśród nas” (J 1, 14). W tym celu w owym dniu chrztu na Chrystusa zstąpił Duch Święty jak gołębica (por. Mt 3, 16). Duch ten zstąpił na Syna Człowieczego, aby zostało ukazane, że jako człowiek Chrystus Go przyjął, a jako Bóg udzielił Go ludowi[6]. Kapłan mówi przy tym, że ten Duch dał świadectwo, że Chrystus, został namaszczony i posłany, aby głosić dobrą nowinę ubogim. Słowa te wskazują na to, co powiedział sam Mistrz: „Duch Pański spoczywa na Mnie, ponieważ Mnie namaścił i posłał Mnie, abym ubogim niósł dobrą nowinę […]” (Łk 4, 18). Dodaje się także, że Mistrz był Sługą Pańskim, ponieważ jest napisane: „Syn Człowieczy nie przyszedł, aby Mu służono, lecz żeby służyć” (Mt 10, 45). Autor Listu do Hebrajczyków wskaże także na słowa Chrystusa: „Oto idę, abym spełniał wolę Twoją” (Hbr 10, 9). W ten sposób powyższa prefacja wskazuje na posłannictwo Chrystusa w świecie, na który raczył zstąpić w ludzkim ciele.
Dawid Makowski
[1] Mszał Rzymski dla diecezji polskich. Wyd. I. Poznań: 1986, s. 23*.
[2] Zob. Ambrosiaster: Quæstiones veteris et novæ Legis, XCVII (PL, XXXV, 2291).
[3] Zob. Ambrosius: De Spiritu Sancto, I, 3, 41-42 (PL, XVI, 713).
[4] Zob. Hieronymus: Epistola ad Oceanum, VI (PL, XXII, 660).
[5] Zob. Augustinus: Super Ioannem, LXXIX, 1 (PL, XXXV, 1837).
[6] Zob. Augustinus: De Trinitate, XV, 26, 46 (PL, XLII, 1094).
