Święcenia w średniowiecznej teologii – Walahfried Strabo (+849)
Opisując sakrament święceń, nie można ominąć nauki poszczególnych uczonych na temat tego, co obecnie nazywa się sakramentem święceń. Średniowieczni uczeni zajmujący się tematyką sakramentu święceń, dzielili się na zwolenników tezy, iż wszystkie świecenia są pochodzenia Bożego i stanowią część sakramentu święceń oraz na tych, którzy opowiadali się za odmienną teorią, uważając, że o ile wszystkie święcenia w jakiejś mierze składają się na sakrament, o tyle nie wszystkie są pochodzenia Bożego. Dyskurs ten zadomowił się w Kościele, aż do czasu Soboru Watykańskiego II (1962-1965) i następującej po nim reformie święceń (1965-1972), którą spowolnił. Warto więc zapoznać z tezami średniowiecznych teologów nt. sakramentu święceń. W czwartej części publikacji zostanie ukazana nauka Walahfrieda Strabo (+849).
Wspomniany uczony, urodzony około 809 r., a zmarły w 849 r., był benedyktyńskim mnichem i teologiem. W latach 842-849 piastował także urząd opata klasztoru benedyktyńskiego na wyspie Richenau. Spod jego pióra wyszło m.in. objaśnienie Dziejów Apostolskich, w którym ukazywał znaczenie rodziału 6, odnoszącego się do ustanowienia Kolegium Siedmiu. Niniejszy wpis zostanie więc poświęcony temu zagadnieniu.
W swym objaśnieniu Walahfried wskazuje przede wszystkim istotną kwestią dotyczącą jakichokolwiek święceń. Otóż zauważa on, że porządek dot. święceń od dawna był następujący: najpierw lud wybierał kandydatów, a potem biskup ich wyświęcał (AA, VI, 5). Uczony nie wchodzi przy tym w szczegóły, a więc nie podaje stopnia święceń (o ile w ogóle o nim można mówić), który został udzielony grupie siedmiu mężów w Dziejach Apostolskich. Skupia się raczej na formie tego wyboru. Pisze bowiem, że kulminacyjnym momentem tego obrzędu była modlitwa, na mocy której – wraz z nałożeniem rąk – otrzymali oni posługę związaną ze świętym ołtarzem (AA, VI, 6).
Walahfried dostrzega także znaczenie imienia Szczepan, które po łacinie oznacza: “korona”. Zdaniem autora jest to szczególne nawiązanie do tego, że ten człowiek został pierwszy – po śmierci Mistrza – ukronowany chwałą męczeństwa (AA, VI, 8). Właśnie dlatego wymienia się go jako pierwsze pośród siedmiu mężów, ponieważ stanowi pewien wzór (AA, VI, 5).
Dlaczego jednak powstał nowy urząd w Kościele? W słowach Apostołów benedyktyn dostrzega konieczność poświęcenia się głoszeniu słowa przez pasterzy Kościoła, przez co czynności drugorzędne powinni pełnić inni (AA, VI, 2).
Powyższych kilka słów jest istotne dla należytego rozumienia urzędu, który został utworzony przez Apostołów wewnątrz pierwotnej wspólnoty Kościoła. Pozwalają one również dostrzec, jaka jest istotna kościelnego posługiwania oraz zasada wyświęcania.
Dawid Makowski
(Na podstawie: Walahfriedus Strabo: “Acta Apostolica”. W: PL. Vol. CXIV. Paris: 1852 (s. 425-470))
Bibliografia:
- Ansorge D.: Krótka historia teologii chrześcijańskiej. Kraków: 2021.
- Lécuyer J.: Les Ordres mineurs en question. W: LM-D. Nr 102. Paris: 1970, s. 99 (s. 97-108).
- McManus R. F.: Thirty Years of Liturgical Renewal. Statements of the Bishops’ Committee on the Liturgy. Washington: 1987, s. 121.
