Źródła celibatu duchownych: Synod w Valence d’Agen (374)

Nota o synodzie

Synod w Walencji (Galia), odbywający się w 374 r., zgromadził galijskich biskupów w celu orzeczenia na temat święceń, pokuty i powtórnego chrztu.

Kanon 1
(SC, III, 492-493)

Sedit igitur neminem post hanc synodum, qua eiusmodi illicitis vel sero succurritur, digamos aut internuptarum maritos ordinari clericos posse. Nec requirendum utrumne initiati sacramentis divinis, anne gentiles, hac se infelicis sortis necessitate macularint, cum divini praecepti certa sit forma. Sed quia fratrum nostrorum vel imperitiam vel simplicitatem vel etiam praesumptionem damnare non possumus, nec per omnes ecclesias quae sunt iam pridem male gesta corrigere; placuit etiam de eorum statu qui prius ordinati sunt, nihil revolui, si nulli extrinsecus causa procedat qua indigni ministerio comprobentur.

Kanon 1
(SCL, I, 280)

Ustalono, że nikt po tym synodzie – który późno podejmuje środki zaradcze w sprawie tych niedozwolonych praktyk – nie może udzielać święceń drugi raz żonatym lub będącym drugimi mężami swych żon. Nie należy rozróżniać, czy splamili się tym nieszczęsnym faktem już po inicjacji w Boże sakramenty, czy jeszcze jako poganie, gdyż forma przykazania Bożego jest jasna. Lecz ponieważ nie możemy potępić nieświadomości, naiwności ani nawet domniemań naszych braci, ani we wszystkich kościołach naprawić tego, co wcześniej źle się stało, postanowiono, by nie zajmować się sytuacją wcześniej wyświęconych, jeśli nie zachodzi żaden inny powód potwierdzający, że są niegodni pełnienia posługi.

W powyższym kanonie widać kolejną odpowiedź na niejasną kwestię powtórnego ożenku duchownych, wskazując, że mężczyźni powtórnie żonaci nie mogą być święceni. Widać tutaj również nawiązanie do orzeczenia Synodu w Arles z 314 r., który orzekł, że duchowny winien się żenić tylko z dziewicą. Powyższy kanon jest także świadectwem tego, że nadal we wspólnocie byli obecni duchowni żonaci, którym nie zabraniano pełnić ich funkcji, o ile tylko kobieta, która była ich żoną, nie była wcześniej żoną jakiegoś innego człowieka. 

Opr. Dawid Makwoski