Sytuacja pastoralna związana z odnowioną liturgią w Europie – Stan na 1975 r.
W dniach od 25 do 28 maja 1975 r. w Luksemburgu miało miejsce spotkanie osób (pochodzących z Europy) odpowiedzialnych za sprawy liturgiczne w swoich krajach. Podczas niego obradowało około trzydzieści osób. Pochodzili oni z Republiki Federalnej Niemiec, Anglii, Austrii, Belgii, Chorwacji (Jugosławii), Szkocji, Francji, Irlandii, Luksemburga, Malty, Holandii, Polski, Portugalii, Skandynawii, Szwajcarii oraz Włoch. Podczas spotkania poruszono zagadnienie sytuacji pastoralnej, związanej z odnowioną liturgią. Członkowie zgromadzenia dzieli się swoimi doświadczeniami z realizacji założeń reformy liturgicznej.
- Anglia
Problemy: Brak przygotowanych kapłanów, mogących zachęcać wiernych do uczestnictwa w odnowionej liturgii, mających problem z dostosowaniem się do nowej rzeczywistości.
Pozytywy: Rozpowszechnianie dla wiernych ulotek liturgicznych z tekstami liturgii dnia.
Ryzyko: Istniała obawa, że te ulotki ograniczają możliwość dokonywania adaptacji przez celebransa i – jak to określono – ponownie popadnie się w „liturgię księgi” (chodziło najpewniej o to, że pomijane będzie bogactwo euchologiczne nowego mszału).
Perspektywa: Drukowanie jedynie niezbędnych tekstów dla wiernych (chodziło zapewne o ordinarium mszalne i czytania), których wydanie będzie koordynował Krajowy Sekretariat.
- Irlandia
Problemy: Nie odnotowano.
Pozytyw: Dziewięćdziesiąt procent wiernych Kościoła w Irlandii jest praktykujących. Ludzie pracujący w dziedzinach sztuki i budownictwa (architekci, muzycy i artyści) współpracują z liturgistami, aby liturgię celebrować w sposób jak najbardziej uroczysty.
Ryzyko: Nie odnotowano.
Perspektywa: Zapewnienie formacji liturgicznej w Instytucie Liturgicznym, gdzie kształcono by w kierunkach: Teologii kultu, Historii liturgii i Liturgii w świetle nauk humanistycznych.
- Skandynawia
Problemy: Zbyt duża liczba języków narodowych używanych w krajach Skandynawii sprawia, że trudnym jest wydawanie ksiąg liturgicznych. Istnieją też rozbieżne problemy duszpasterskie. Wierni, mieszkający na terenach tych państw, są często imigrantami (zwłaszcza z Chorwacji), którzy mają inną wrażliwość, kulturę i język. Konferencja Episkopatu obejmuje swym zasięgiem pięć krajów. Wiernych Kościoła zachodniego jest bardzo mało.
Pozytywy: Wydanie trójjęzycznego Ordo Missae (łacińsko-szwedzko-fińskiego).
Ryzyko: Nie odnotowano.
Perspektywa: Nie wspomniano.
- Malta
Problemy: Reforma liturgiczna jest elementem marginalnym w świadomości wiernych.
Pozytywy: Dziewięćdziesiąt pięć procent wiernych Kościoła w Malcie jest praktykujących.
Ryzyko: Pojmowanie reformy jako jedynie kwestii modyfikacji języka celebracji.
Perspektywa: Nie wspomniano.
- Polska
Problemy: Nie odnotowano.
Pozytywy: Istnienie katedry liturgicznej na Wydziale Teologicznym w Lublinie oraz Instytutu Liturgicznego w Krakowie. Coroczne sesje mające na celu przeszkolenie tych, którzy nauczają o liturgii. Wydanie wszystkich ksiąg liturgicznych w języku polskim.
Ryzyko: Nie odnotowano.
Perspektywa: Nie wspomniano.
- Słowenia
Problemy: Mała liczba przystępujących do spowiedzi i Komunii św. Chrześcijanie nie wiedzą dokładnie, czym jest grzech. Brak muzyki liturgicznej, dostosowanej do nowej liturgii. Widoczna jest improwizacja, dokonywana przez niektórych kapłanów. Problemem jest też zbyt sztywne korzystanie z ksiąg liturgicznych.
Pozytywy: Młodzi ludzie interesują się powrotem do praktyk chrześcijańskich, zwłaszcza zaś do przystąpienia do spowiedzi świętej. Organizowane są kursy dla lektorów, trwające od trzech do pięciu lat.
Ryzyko: Nie odnotowano.
Perspektywa: Powolny rozwój duszpasterstwa związanego z pokutą, promującego pojednanie rodziców z dziećmi. Trudność sprawia jednak promowanie pojednania na poziomie społeczno-politycznym.
- Włochy
Problemy: Nie odnotowano.
Pozytywy: Centrum Akcji Liturgicznej promuje duszpasterstwo liturgiczne we Włoszech oraz organizuje i wydaje księgi liturgiczne w języku narodowym. Lud przyjął reformę z entuzjazmem i chętnie uczestniczy w kulcie Bożym.
Ryzyko: Nie odnotowano.
Perspektywa: Przygotowanie i wydanie repertuarów pieśni liturgicznych, tak aby kiedyś wydać narodowy zbiór śpiewów liturgicznych.
- Portugalia
Problemy: Liturgia nie jest zawsze wyjaśniana ludowi. Młodzi ludzie często kwestionują sakrament małżeństwa. Dużo trudności sprawia konkordat, który zakazuje katolikom rozwodów cywilnych.
Pozytywy: Wiara chrześcijaństwa wywiera znaczny wpływ na kraj. Dostrzega się większe uczestnictwo w Mszach niedzielnych (zwłaszcza w liturgii słowa).
Ryzyko: Nie odnotowano.
Perspektywa: Nie wspomniano.
- Szwajcaria
Problemy: Napięcia między katolikami przywiązanymi do tradycji a tymi, którzy pragną postępu. Księża z części francuskojęzycznej nie przejawiają zainteresowania liturgią.
Pozytywy: Posiadanie własnej modlitwy eucharystycznej, stworzonej na potrzeby synodu (mowa o obecnej V ME), która jest używana w krajach niemieckojęzycznych. Zorganizowanie sesji na temat sakramentu pokuty i pojednania, w której wzięło udział siedemdziesiąt procent księży.
Ryzyko: Nie odnotowano.
Perspektywa: Rozważanie nowych posług liturgicznych.
- Holandia
Problemy: Spadek liczby wiernych w niedzielnej liturgii.
Pozytywy: Obecność wielu działających grup liturgicznych.
Ryzyko: Nie odnotowano.
Perspektywa: Poszukiwanie sposobu szkolenia nowych grup liturgicznych na gruncie lokalnym. Dokonywanie tłumaczeń ksiąg liturgicznych.
- Luksemburg
Problemy: Spadek liczby wiernych w niedzielnej liturgii. Nawet w święta atmosfera nie jest świąteczna (wydaje się, że chodziło o to, że ludzie nie do końca potrafili współprzeżywać liturgii).
Pozytywy: Postęp opieki duszpasterskiej nad osobami zawierającymi związek małżeński oraz nad osobami przeżywającymi żałobę po śmierci kogoś bliskiego w okresie pogrzebu.
Ryzyko: Nie odnotowano.
Perspektywa: Przygotowywanie trójjęzycznego rytuału pogrzebowego.
- Francja
Problemy: Brak przywiązania wiernych do swoich parafii, ze względu na model życia. Brak poczucia obowiązku uczestniczenia w liturgii, a także niknięcie potrzeby brania udziału w liturgii.
Pozytywy: Rozwój życia liturgicznego. Większa liczba praktykujących katolików. Kreowanie nowych grup modlitewnych.
Ryzyko: Szacowano, że do 1981 r. spadnie liczba wiernych, uczestniczących w liturgii, tak że mniej więcej praktykujących katolików będzie między 20% a 40%.
Perspektywa: Poszukiwanie odpowiedzi na pytanie o znaczenie zgromadzenia liturgicznego.
- Belgia
Problemy: Dwie skrajności (z jednej strony niczym nieograniczona kreatywność, z drugiej zaś odrzucanie wszelkich sugestii pastoralnych). Msze młodzieżowe są raczej polem kreatywności liturgicznej, niż autentyczną liturgią. Problem zainteresowania wiernych dłuższym przygotowaniem do chrztu dzieci. Różnorodność form liturgicznych: od liturgii bardzo precyzyjnej (związanej z klasycznym jej sprawowaniem), przez liturgię odnowioną (sprawowaną raczej bez entuzjazmu), aż po liturgię kreatywną (niezgodną z odnową liturgiczną). Zanik praktyk wiary u młodych ludzi.
Pozytywy: Rozwój duszpasterstwa związanego z chrztem i bierzmowaniem. Wydawanie ksiąg liturgicznych. Pogłębianie formacji przed przyjęciem sakramentu małżeństwa.
Ryzyko: Nie odnotowano.
Perspektywa: Organizowanie spotkań dla kapłanów, aby pomóc im w podniesieniu jakości liturgii oraz stworzenia prawdziwego klimatu modlitwy.
Opr. Dawid Makowski
(Na podstawie: Deuxieme rencontre europeenne des Secretaires Nationaux de Liturgii, ,,Notitiae” 1975, s. 249-254)