Hóminem ad tuam imáginem condidísti, eíque commisísti mundi curam univérsi, ut, tibi soli Creatóri sérviens, creatúris ómnibus imperáret. | Ty stworzyłeś człowieka na swoje podobieństwo i powierzyłeś mu cały świat, aby służąc Tobie samemu jako Stwórcy, rządził stworzeniem. |
Całe stworzenie wypowiada swoją chwałę przez usta człowieka, który służąc Stwórcy, zarządza całym stworzeniem[1]. Cały ten fragment modlitwy odnosi się do Księgi Rodzaju, w której Bóg powiedział: „Rozmnażajcie się, abyście zaludnili ziemię i uczynili ją sobie poddaną; abyście panowali nad rybami morskimi, nad ptactwem powietrznym i nad wszystkimi zwierzętami pełzającymi po ziemi” (Rdz 1, 29). Kapłan wskazuje na to, dlaczego wszystko ma być posłuszne człowiekowi, gdy mówi: Ty stworzyłeś człowieka na swoje podobieństwo[2]. Wspominając o podobieństwie, ma na myśli jedną substancję Boga[3]. Mówi, że na Jego obraz, ponieważ Bóg uczynił człowieka świętym, sprawiedliwym i nieśmiertelnym[4]. Pierwotnym powołaniem człowieka jest właśnie dążenie do świętości (por. Kpł 11, 44). W tym wyraża się jego podobieństwo do Boga, gdyż o ile obraz mają wszyscy, podobieństwo jest udziałem niewielu[5]. Kiedy więc wzywa się go do przemiany swojego życia, wskazując na potrzebę zbliżania się do Boga, ukazuje się to, iż wówczas odnawia się w duszy człowieka obraz Boży[6]. Człowiek, który zgrzeszył w Adamie, w Chrystusie został odnowiony[7]. Świata można bowiem używać dobrze lub źle, tak że mówi Mędrzec: „Chodź drogami serca swego i za tym, co oczy twe pociąga, lecz wiedz, że z tego wszystkiego będzie cię sądził Bóg” (Koh 11, 9). Człowiek nie ma być bowiem niewolnikiem stworzenia, uzależnionym od niepoprawnego korzystania z jego dobór, lecz raczej ma nad nim panować[8]. Dusza człowieka składa się z woli, rozumu i pamięci, które pomagają człowiekowi żyć w zgodzie z Bożym planem, miłując Go w swym sercu[9]. Godność człowieka jest wielka, między innymi dlatego posiada on rozum, poprzez który może mu być przekazywana cząstka mądrości Bożej, pozwalająca dostrzec rzeczywistość niebiańską, czego nigdy nie dostrzeże zwierzę czy roślina[10]. Rozum jest o tyle ważny, o ile pozwala on kontemplować Boga[11]. Dzięki niemu możliwe jest dostrzeżenie analogii pomiędzy stworzeniem Adama a ziemskimi narodzinami Chrystusa: ten pierwszy powstał z prochu matki ziemi bez ziemskiego ojca, drugi zaś zrodził z ziemskiej matki bez ziemskiego ojca[12]. Dzięki temu Apostoł mógł napisać: „Stał się pierwszy człowiek, Adam, duszą żyjącą, a ostatni Adam duchem ożywiającym” (1 Kor 15, 45). Co jednak oznacza, że człowiek stał się żyjącą duszą? Oto najpierw Bóg utworzył mu ciało nieuduchowione, czyli zwierzęce, a dopiero potem tchnął w jego nozdrza życie[13]. Dzięki tej wyższości nad pozostałymi częściami przyrody, człowiek może panować nad światem, służąc Tobie samemu jako Stwórcy[14]. Czy jednak zawsze potrafi nad stworzeniem panować? Nie bez znaczenia są tu wszelkie przypadki pokonania człowieka przez dzikie zwierzęta, które nigdy by na niego nie nastawały, gdyby ten nie zgrzeszył[15]. O ile więc upodabnia się do Boga, o tyle odnawia w sobie do Niego podobieństwo i o tyle panuje nad stworzeniem, co oznacza dobre korzystanie z jego darów, niczym Abel, przynoszący Bogu w ofierze pierwociny ziemi (por. Rdz 4, 4). Mówi się tu o jednym Bogu, co też w modlitwie podkreśla kapłan, gdy mówi Tobie samemu, ponieważ ma się tu na myśli nakaz, wyrażony przez Pana do diabła: „Jemu samemu służyć będziesz” (Mt 4, 10). Prawo nakazuje bowiem służyć Bogu (por. Pwt 6, 13) i przestrzega przed karami, jakie grożą za służbę innym bóstwom (por. Wj 20, 5). Człowiek ma służyć Bogu przede wszystkim swoim życiem, które jest nierozerwalnie powiązane z całym stworzeniem, dlatego też winien wszystko czynić na chwałę Boga (por. 1 Kor 10, 31).
Dawid Makowski
[1] MRpol, s. 329*.
[2] Tamże.
[3] Zob. Będą Veneralibis: In Genesim, I, 26 (PL, XCI, 29).
[4] Zob. Abbo Sangermanensis: Sermones, II (PL, CXXXII, 765).
[5] Zob. Angelomus Luxovensis: Commentarius in Genesin, I, 26 (PL, CXV, 1122).
[6] Zob. Ælredus Rievalensis: Speculum charitatis, VIII (PL, CXCV, 512).
[7] Zob. Agobardus Lugdunensis: Liber de imaginibus sanctorum (PL, CIV, 222).
[8] Zob. Tamże (PL, CIV, 222).
[9] Zob. Alanus de Insulis: Dicta alia (PL, CCX, 254).
[10] Zob. Alcuinus: In Evangelium Joannis, I, 1 (PL, C, 746).
[11] Zob. Walafridus Strabo: Liber Genesis, I (PL, CXIII, 8).
[12] Zob. Wernerus S. Blasii: Liber deflorationum, II (PL, CLVII, 112).
[13] Zob. Augustinus: De Genesi ad Litteram Libri Duodecim, VI, 19, 30 (PL, XXIV, 351).
[14] MRpol, s. 329*.
[15] Zob. Angelomus Luxovensis: Commentarius in Genesin, I, 27 (PL, CXV, 1122).
Liturgia jest pasjonująca, a jej teksty zawierają mnóstwo treści teologicznych. Poznajmy je!
Dawid Makowski
AUTOR SERII
Więcej takich treści! jacktoto toto slot jacktoto jacktoto jacktoto link slot link slot gacor situs toto link togel situs slot situs toto macau toto slot
