Teologia IV Modlitwy Eucharystycznej – Epikleza konsekracyjna

W powyższej modlitwie celebrans przyzywa mocy Ducha Świętego, gdy mówi: Prosimy Cię, Boże, niech Duch Święty uświęci te dary, aby się stały Ciałem i Krwią naszego Pana[1]. Prosi się o uświęcenie, ponieważ zwykły chleb i zwykłe wino nie jest niczym szczególnym, wszak dopiero uświęcona materia może służyć życiu chrześcijan za pokarm, zadatek przyszłej chwały oraz obronę przed demonem[2]. Tę prośbę kieruje się do Ducha Świętego, ponieważ jest On uświęcicielem[3]. Mówi bowiem Apostoł: „Wybrał was Bóg do zbawienia jako pierwociny przez uświęcenie Ducha i wiarę w prawdę” (2 Tm 2, 13). Duch uświęca więc dary, czyli coś co do człowieka nie należy, gdyż nie ma się niczego, czego by się nie otrzymało od Boga (por. 1 Kor 4, 7). Człowiek, który jest koroną stworzenia, w imieniu całego świata składa Trójjedynemu Bogu dary z tego, co jest owocem ziemi, którą dostał rozkaz uprawiać (por. Rdz 3, 17-19). Z przyniesionych darów składana jest ofiara, która 
w Komunii św. stanie się pokarmem (por. J 6, 54). Chleb wzięty z darów ziemi staje się Ciałem Chrystusa wiszącym na krzyżu, a wino uczynione z winogron staje się Krwią, która wytrysnęła z Jego boku[4]. To właśnie ten krew się piję i ten chleb spożywa, do czego wzywa Prorok: „Przyjdźcie, choć nie macie pieniędzy!” (Iz 55, 1). Nie ma bowiem większego znaku narodzin Pana, jak codzienne przyjmowanie Jego Ciała i Krwi[5]. Ten chleb i to wino stają się bowiem prawdziwym Ciałem i Krwią Pańską[6]. Dokonuje tego Bóg, który przekształca materię[7]. Jest to wielki cud, dlatego kapłan mówi: dla spełnienia tego wielkiego misterium[8]. Wielką jest bowiem tajemnicą przeżywanie przyjścia Pana na ołtarz[9]. To, co było przepowiadane, staje się urzeczywistniane[10]. Wszak Chrystus je nam pozostawił jak znak wiecznego przymierza[11]. To właśnie na mocy tego przymierza człowiek może obmyć się z grzechów i zdążać do Królestwa Bożego[12]. Symbolizuje to woda, którą kapłan lub diakon podczas przygotowania darów umieścił w kielichu: jak woda została zmieszana z winem, tak lud został przyłączony do ścisłej komunii z Krwią Przymierza[13]. Chrystus daje każdemu wierzącemu mieć udział w tej wspólnocie ze sobą poprzez  ofiarę, którą pozostawił Kościołowi: wieczny i prawdziwy znak Jego obecności[14]. Tak wypełniło się proroctwo Ezechiela: „Zawrę z nimi przymierze pokoju: będzie to wiekuiste przymierze z nimi” (Ez 37, 26). Czemu zaś kapłan wspomina o znaku? Czyni to dlatego, aby wskazać, że to przymierze zostało zawarte na krzyżu i przypieczętowane niewinną Krwią[15].

Dawid Makowski

[1] MRpol, s. 329*.

[2] Zob. Alcuinus: Liber sacramentorum, I, 7 (PL, CI, 456).

[3] Zob. Ambrosius Mediolanensis: De Spiritu Sancto, III, 4, 26 (PL, XVI, 783).

[4] Zob. Gerberon, Gabriel: Apologia, II (PL, CLXVII, 133).

[5] Zob. Ælredus Rievallensis: Sermones de tempore, II (PL, CXCV, 227).

[6] Zob. Alcuinus: Confessio Fidei, IV (PL, CI, 1089).

[7] Zob. Algerus Leodiensis: De sacramentis, VII (PL, CLXXX, 757).

[8] MRpol, s. 329*.

[9] Zob. Haymo Halberstatensis: Homiliæ, III (PL, CXVIII, 307).

[10] Zob. Joannes Damascenus, Billius, Jacobus: Vita SS. Barlaam et Josaphat (PL, LXXIII, 469).

[11] MRpol, s. 329*.

[12] Zob. Algerus Leodiensis: De sacrificio Missæ (PL, CLXXX, 855).

[13] Zob. Anselmus Havelbergensis: Dialogæ, III, 20 (PL, CLXXXVIII, 1242).

[14] Zob. Florus Lugdunensis: De expositione Missæ (PL, CXIX, 51).

[15] Zob. Herveus Burgidolensis: Commentaria in epistolas Pauli, XIII (PL, CLXXXI, 1690).