Źródła celibatu duchownych: Synod w Neocezarei (314-319)

Nota o synodzie

Synod w Neocezarei, odbywał się między 314 a 319 r. i był poświęcony sprawom dyscyplinarnym w Kościele.

Kanon 1
(SC, II, 540)

Presbyter si uxorem duxerit, ordine suo moveatur. Si autem fornicatus fuerit, vel adulterium commiserit, penitus extrudatur, et ad poenitentiam deducatur.

Kanon 1
(SCL, I, 75)

Prezbitera, który pojmie żonę, należy pozbawić funkcji, jeśli w dodatku dopuści się rozpusty lub cudzołóstwa – wygnać, aby się nawrócił.

Powyższy kanon jest świadectwem tego, że grzechy kapłanów były szczególnie piętnowane przez Kościół. Mieli oni bowiem jaśnieć przykładem, a nie być anty-przykładem. Jednak zapisek ten nie mówi nic szczegółowego na temat celibatu duchownych, dlaczego więc go tutaj przytaczam? Czynię to dlatego, że ten wpis serii nie jest ,,sensu stricto” wpisującym się w temat celibatu duchownych, lecz pomoże on w pewien sposób zobrazować to, w jaki sposób pojmowano grzech duchownego związany z czystością, co w sposób szczególny widać poniżej.

Kanony 9-10
(SC, II, 541)

Si presbyter, qui corpore prius peccaverat, promotus fuerit, et si ante ordinationem peccatte confessus fuerit, ne offerat, manens in aliis, propter aliud ejus bonae vitae fidelium. Reliqua enim peccata dicunt multi manuum impositione tolli. Quod si ipsa non confiteatur, aperte autem convinci non puterit, illius quoque ei fiat potestas.

Similiter et diaconus, si in idem peccatum inciderit, ministri ordinem habeat.

Kanon 9-10
(SCL, I, 76)

Prezbiter, który popełnił grzech cielesny przed święceniami, a potem go dobrowolnie wyznał, nie powinien sprawować eucharystii, ale może pełnić inne czynności związane ze swą funkcją, ponieważ, zgodnie z powszechną opinią, inne grzechy zostają odpuszczone przez przyjęcie święceń. Jeśli natomiast nie wyzna winy i nie można go publicznie zganić, należy pozostawić go jego własnemu sumieniu.

Podobnie diakon, który dopuścił się takiego samego grzechu, powinien być pozbawiony funkcji diakona.

Co to właściwie oznacza? W teologii kapłaństwa, co widać szczególnie w pismach Ojców Kościoła i świątobliwych doktorów, widać wyraźnie, że kapłan miał być wzorem, gdyż pełni anielską posługę. Takie przekonanie było obecne w Kościele od początku. Tego świadectwem są chociażby powyższe kanony, które ganią grzechy cielesne (w tym współżycie) duchownych nawet przed przyjętymi przez nich święceniami, nakładając karę na tych, którzy przystąpili do święceń, mając na sumieniu takie właśnie wykroczenie. 

Opr. Dawid Makowski