W trosce o liturgię: Prawidłowe sprawowanie obrzędów mszalnych – V: I czytanie mszalne

Zauważając wielką potrzebę zgromadzenia w jedno wszelkich przepisów Kościoła na temat konkretnych elementów Mszy św., pragniemy przedstawić to prawodawstwo w sposób systematyczny, pod względem konkretnych obrzędów tak, aby były szeroko dostępne. Ufamy, że nasze skromne dziełko przyda się każdemu, kto będzie chciał zorganizować i odprawić Najświętszą Ofiarę Mszy Świętej w sposób zgodny z obowiązującymi normami liturgicznymi.

I czytanie mszalne

W liturgii mszalnej po kolekcie rozpoczyna się proklamacja pierwszego czytania, które wykonuje się z ambony (IGMR, nr 58). Czynność ta nie jest funkcją przewodniczącego, ale usługujących: przede wszystkim lektora ustanowionego obrzędem (IGMR, nr 99) lub – gdy go nie ma – innych świeckich, odpowiednio do tego przygotowanych (IGMR, nr 101). Należy czytać powoli i starannie (GGC, nr 25), a także wyraźnie i głośno oraz mądrze (IGLM, nr 14). Nic jednak nie stoi na przeszkodzie, aby w liturgiach śpiewanych lekcję zaśpiewać (ML, nr 10c). Zawsze jednak można zaśpiewać tylko aklamację: ,,Oto słowo Boże” (ML, nr 19a). Czytanie wykonuje się z zatwierdzonego lekcjonarza, gdyż nie jest możliwe czytanie lekcji z kartek (MTV, nr 24). Lekcji mszalnej nie wolno zastępować innymi tekstami niebiblijnymi (IGLM, nr 12 i 14). Po odczytaniu czytania warto zachować chwilę ciszy (IGLM, nr 28). Każdy odczytujący lekcję mszalną winien być ubrany w strój liturgiczny (jeśli jest lektorem lub innym usługującym), choć wymóg ten nie obowiązuje względem tych, którzy czynność tę pełnią jednorazowo (IGLM, nr 54).

Zaleca się usilnie, aby lektorzy ustanowieni obrzędem odczytywali lekcje mszalne przede wszystkim w uroczystości i Msze niedzielne, przynajmniej w czasie głównej Mszy świętej (IGLM, nr 51). Takie zalecenie dotyczy także liturgii pontyfikalnej (CE, nr 137-139).

***

Szczególne przypadki:

1. Zasadniczo czytania wykonuje się z ambony. Wyjątkiem są tutaj jedynie Msze św. bez ludu i te, w których uczestniczy jeden usługujący (IGMR, nr 58 i 260). W liturgiach z udziałem grup specjalnych czytania wolno wykonywać z pulpitu, który nie jest amboną (WMGW, nr 12). 
2. Zasada podana w numerze 1, nie dotyczy Mszy św. transmitowanych przez telewizję (MTV, nr 24) oraz Mszy szczególnie uroczystych (GGC, nr 20).
3. Aklamacja ,,Oto słowo Boże” lub ,,Oto słowo Pańskie” może zostać odśpiewana przez kantora, który nie był lektorem czytania (IGLM, nr 18).
4. Jeśli śpiewa się lekcję mszalną, to gdy jest ona pierwszą z dwóch poprzedzających Ewangelię, odśpiewuje się ją w sposób prosty (proroctwa). Gdy zaś jest ona pierwszą i ostatnią lekcją przed Ewangelią, to należy ją odśpiewać na ton uroczysty (epistoły; OCM, nr 4 i 6).

Opr. Dawid Makowski

Na podstawie:

1. Congregatio pro Culto Divino et Disciplina Sacramentorum: Caeremoniale Episcoporum. Roma: 2008 (przekł. pol.: Katowice 2013).
2. Congregatio pro Culto Divino et Disciplina Sacramentorum: Guida per le grandi celebrazioni. Roma: 2014.
3. Congregatio pro Culto Divino et Disciplina Sacramentorum: Institutio Generalis Missali Romani. Roma: 2003 (przekł. pol.: Poznań 2006).
4. Konferencja Episkopatu Polski: Dyrektorium w sprawie celebracji Mszy świętej transmitowanej przez telewizję. 2017.
5. Konferencja Episkopatu Polski: Instrukcja o muzyce kościelnej. Lublin: 2017.
6. Konferencja Episkopatu Polski: Wskazania dotyczące Mszy świętych sprawowanych w małych grupach i wspólnotach. 2014.
7. Konferencja Episkopatu Polski: Wskazania po ogłoszeniu nowego wydania Ogólnego Wprowadzenia do Mszału Rzymskiego. Warszawa: 2005.
8. Konferencja Episkopatu Polski: Zalecenia w sprawie Mszy z udziałem dzieci. Warszawa: 1978.
9. Mszał Rzymski dla diecezji polskich. Poznań: 2013.
10. Sacra Congregatio pro Culto Divino: Directorium de Missis cum pueris. Roma: 1973.
11. Sacra Congregatio pro Culto Divino: Ordo Cantus Missae. Editio Typica Altera. Roma: 1987.