Informacje z życia kościoła: Najświeższe wydarzenia dotyczące tematyki diakonatu udzielanego kobietom

W ostatnim czasie miały miejsce trzy wydarzenia w jakiś sposób powiązany z tematem.

Pierwszym jest spotkanie Rady Kardynałów – ciała doradczego utworzonego przez papieża Franciszka przede wszystkim w celu opracowania reformy Kurii Rzymskiej. Chociaż ową reformę już zakończono, Rada wciąż spotyka się regularnie i omawia rozmaite tematy – ostatnio głównie implementację tej reformy kurii na szczeblu diecezjalnym oraz rolę kobiet w Kościele – nikt zaznajomiony z tematem nie ma wątpliwości, że te dyskusje zahaczają o temat diakonatu dla kobiet. Dodatkowo cały czas istnieje i spotyka się komisja stworzona do badań na temat diakonatu kobiet oraz papież „uwolnił” lektorat i akolitat, a także nowy katechistat dla kobiet – dwa pierwsze są pozostałością dawnych święceń niższych, po których przecież następuje właśnie diakonat – są zdania, że na zasadzie równi pochyłej niedługo i diakonat w jakiejś formie zostanie uwolniony w Kościele rzymskokatolickim dla kobiet. Papież Franciszek nieraz już jednak zaskakiwał różne frakcje w Kościele, stąd nie można mieć pewności przed kolejnym ruchem Watykanu, jaki ten ruch będzie.

Drugim z takich wydarzeń była msza święta sprawowana przez biskupa pomocniczego Essen (Niemcy) Ludwiga Schepersa na zakończenie… kursu przygotowującego kobiety do omawianych tu święceń. Biskup wręczył 13 paniom z różnych części Niemiec certyfikaty zaświadczające o odbyciu przez nie owego kursu, w komunikacie prasowym podkreślono, że biskup ubrał wtedy mitrę i inne biskupie insygnia jako symbol powagi z jaką potraktował ten kurs. Organizowała go inicjatywa Netzwerk Diakonat der Frau. Obecna edycja jest trzecią – wcześniej kursy miały miejsce w latach 1999-2002 oraz 2003-2006. Przełożona generalna sióstr franciszkanek z Waldbreitbach, zgromadzenia blisko współpracującego z tą inicjatywą, siostra Edith-Maria Magar, nazwała absolwentki tego kursu diakonkami w Duchu. 

Po ukończeniu przygotowania, zarówno okołoliturgicznego jak i dotyczącego posługi wśród biednych, a także corocznych rekolekcji, wedle deklaracji panie będą oczekiwały aż Rzym zmieni zdanie i będą mogły zostać dopuszczone do posługi.

Ostatnim ważnym wydarzeniem w tym zakresie są słowa siostry Nathalie Becquart XMCJ, podsekretarza Synodu Biskupów. Począwszy od pierwszych lokalnych spotkań synodalnych aż do pierwszej fazy centralnego zebrania Synodu o synodalności, temat roli kobiet w Kościele był wielokrotnie poruszany w syntezach cząstkowych, w niektórych przypadkach, mimo stanowczych deklaracji np. św. Jana Pawła II w Ordinatio sacerdotalis czy także papieża Franciszka – postulowano dopuszczenie kobiet do święceń prezbiteratu. Na pierwszej fazie zgromadzenia generalnego Synodu temat diakonatu kobiet był poruszany m.in. w słowach:

9j) Wyrażono różne stanowiska dotyczące dostępu kobiet do posługi diakonatu. Niektórzy uważają, że taki krok byłby nie do przyjęcia, ponieważ byłby niezgodny z Tradycją. Dla innych jednak przyznanie kobietom dostępu do diakonatu przywróciłoby praktykę pierwotnego Kościoła. Jeszcze inni dostrzegają w tym kroku właściwą i konieczną odpowiedź na znaki czasu, wierną Tradycji i zdolną do znalezienia echa w sercach wielu, którzy szukają odnowionej witalności i energii w Kościele. Niektórzy wyrażają obawę, że prośba ta jest wyrazem niebezpiecznego zamieszania antropologicznego, przez przyjęcie którego Kościół dostosowałby się do ducha czasu.

a także:

9n) Należy kontynuować badania teologiczne i pastoralne na temat dostępu kobiet do diakonatu, korzystając z wyników komisji specjalnie powołanych przez Ojca Świętego oraz badań teologicznych, historycznych i egzegetycznych już przeprowadzonych. Jeśli to możliwe, wyniki powinny być przedstawione na następnej Sesji Zgromadzenia.

W ostatnich dniach natomiast, s. Becquart w wywiadzie dla niemieckiej katolickiej gazety Tagespost wyraziła przekonanie, że temat diakonatu kobiet może zostać przeniesiony na szczebel diecezjalny do rozeznania jak, komu, w jaki sposób i jak formować, a także że niewątpliwie będzie to temat drugiej fazy zgromadzenia generalnego Synodu w październiku 2024. Temat wywołuje duże kontrowersje – jedni używają retoryki wprost ze współczesnej zachodniej liberalnej demokracji – o wykluczeniu, inkluzywności czy też podążaniu za duchem czasów, inni argumentują za pierwszym Kościołem czy też prawosławnymi lub luteranami, a jeszcze inni twardo stoją na stanowisku, że mowa o herezji, a biskup i panie uczestniczące w symulacji sakramentu powinny być ekskomunikowane – co zresztą potwierdza kanon 1379 § 3 KPK:

Zarówno ten, kto usiłował udzielić święceń kobiecie, jak i kobieta, która usiłowała przyjąć święcenia, zaciągają karę ekskomuniki latae sententiae zarezerwowaną dla Stolicy Apostolskiej; duchowny może ponadto być ukarany wydaleniem ze stanu duchownego.

znowelizowany ledwie 3 lata temu.

Stąd dopiero konkretne działania pokażą nam, co się stanie z kobietami deklarującymi powołanie do diakonatu.

Tomasz Sudoł