W trosce o liturgię: Prawidłowe sprawowanie obrzędów mszalnych – IV: Kolekta

Zauważając wielką potrzebę zgromadzenia w jedno wszelkich przepisów Kościoła na temat konkretnych elementów Mszy św., pragniemy przedstawić to prawodawstwo w sposób systematyczny, pod względem konkretnych obrzędów tak, aby były szeroko dostępne. Ufamy, że nasze skromne dziełko przyda się każdemu, kto będzie chciał zorganizować i odprawić Najświętszą Ofiarę Mszy Świętej w sposób zgodny z obowiązującymi normami liturgicznymi.

Kolekta

Po hymnie ,,Chwała” lub – gdy go nie było – po akcie pokuty lub (w niektórych celebracjach) tuż po dojściu do ołtarza, kapłan odmawia pierwszą z modlitw prezydencjalnych – kolektę (IGMR, nr 54). Zawsze odmawia się tylko jedną kolektę. Kapłan wygłasza ją z miejsca przewodniczenia, wygłaszając najpierw wezwanie do tej modlitwy: ,,Módlmy się”, mając ręce złożone (CE, nr 136; IGMR, nr 54; MR, s. 11*). Następnie występuje obowiązkowa chwila milczenia (IGMR, nr 127; ML, nr 18d; MT, nr 18), po której kapłan rozkłada ręce i odmawia kolektę mając ręce rozłożone (CE, nr 136; IGMR, nr 127). Kolekta kończy się jedną z trzech konkluzji. Jeśli kapłan odmawia tę, skierowaną do Ojca (,,Przez naszego Pana…”), to wypowiadając imię Jezusa, wykonuje gest pochylenia głowy (CE, nr 68a). Po wypowiedzeniu całej kolekty (wraz z konkluzją) składa ręce, a lud odpowiada: ,,Amen” (CE, nr 136). Jeśli liturgia jest Mszą św. śpiewaną, zaleca się śpiew całej kolekty, gdyż niewłaściwe jest np. śpiewanie wezwania ,,Módlmy się” i recytowanie reszty lub odwrotnie (ML, nr 18d).

***

Szczególne przypadki:

1. Zasadniczo obrzędy wstępne kapłan winien sprawować od miejsca przewodniczenia, lecz jeśli liturgia jest Mszą z jednym usługującym, może on pozostać przez całą Mszę św. przy ołtarzu. Wówczas – wyjątkowo – od początku celebracji na ołtarzu znajduje się Mszał (IGMR, nr 256).
2. Powyższych norm nie wolno zmieniać nawet w przypadku liturgii Mszy z udziałem grup specjalnych (MGW, nr 9).
3. Wyjątkiem od reguły podanej w nr 2 szczególnych przypadków, jest Msza św. z udziałem dzieci, której ryt obrzędów wstępnych można ograniczyć (jeśli to naprawdę wyda się słuszne i konieczne) do niektórych elementów, zachowując zawsze któryś z obrzędów wprowadzających i kolektę (UD, nr 40). Jednakże nie wolno tego czynić w Polsce, gdyż notę przeciwną do nr 40 dokumentu Kongregacji zamieścili polscy biskupi w swoim dokumencie na ten temat (ZUD, nr 9).
4. Chociaż zaleca się, aby wszystkie części Mszy św., mające przypisane do siebie melodie, były przez kapłana śpiewane, w liturgii transmitowanej przez telewizję można zrezygnować z ich śpiewania, gdy celebrans uzna, że istnieje ryzyko fałszowania. Należy wtedy kierować się zasadą, iż lepiej coś dobrze przeczytać niż źle zaśpiewać (MT, nr 21).

Opr. Dawid Makowski

Na podstawie:

1. Congregatio pro Culto Divino et Disciplina Sacramentorum: Caeremoniale Episcoporum. Roma: 2008 (przekł. pol.: Katowice 2013).
2. Congregatio pro Culto Divino et Disciplina Sacramentorum: Guida per le grandi celebrazioni. Roma: 2014.
3. Congregatio pro Culto Divino et Disciplina Sacramentorum: Institutio Generalis Missali Romani. Roma: 2003 (przekł. pol.: Poznań 2006).
4. Konferencja Episkopatu Polski: Dyrektorium w sprawie celebracji Mszy świętej transmitowanej przez telewizję. 2017.
5. Konferencja Episkopatu Polski: Instrukcja o muzyce kościelnej. Lublin: 2017.
6. Konferencja Episkopatu Polski: Wskazania dotyczące Mszy świętych sprawowanych w małych grupach i wspólnotach. 2014.
7. Konferencja Episkopatu Polski: Wskazania po ogłoszeniu nowego wydania Ogólnego Wprowadzenia do Mszału Rzymskiego. Warszawa: 2005.
8. Konferencja Episkopatu Polski: Zalecenia w sprawie Mszy z udziałem dzieci. Warszawa: 1978.
9. Mszał Rzymski dla diecezji polskich. Poznań: 2013.
10. Sacra Congregatio pro Culto Divino: Directorium de Missis cum pueris. Roma: 1973.
11. Sacra Congregatio pro Culto Divino: Ordo Cantus Missae. Editio Typica Altera. Roma: 1987.