Introit na Narodzenie Najświętszej Maryi Panny
Introitus
Salve, sancta Parens, eníxa puérpera Regem: qui cœlum terrámque regit in sǽcula sæculórum.
Ps 44:2
Eructávit cor meum verbum bonum: dico ego ópera mea Regi.
V. Glória Patri, et Fílio, et Spirítui Sancto.
R. Sicut erat in princípio, et nunc, et semper, et in sǽcula sæculórum. Amen.
Salve, sancta Parens, eníxa puérpera Regem: qui cœlum terrámque regit in sǽcula sæculórum. Amen.
Introit
Witaj, Święta Rodzicielko, któraś wydała na świat Króla, co niebem i ziemią włada na wieki wieków.
Ps 44:2
Z mego serca płynie piękne słowo, pieśń moją śpiewam dla Króla.
V. Chwała Ojcu, i Synowi, i Duchowi Świętemu.
R. Jak była na początku, i teraz, i zawsze, i na wieki wieków.
Amen.
Witaj, Święta Rodzicielko, któraś wydała na świat Króla, co niebem i ziemią włada na wieki wieków.
Rozkładając tekst łaciński na czynniki pierwsze, na wstępie rzucają się w oczy dwa wyrazy – Parens i puerpera. W tłumaczeniu polskim zostały one oddane przy pomocy jednego słowa – Rodzicielka. Gdybyśmy jednak chcieli rozdzielić obydwa wyrazy brzmiałoby to: „Witaj, święta Matko, Rodzicielko, któraś wydała Króla…” Parens, parentis jako rzeczownik może występować zarówno w rodzaju męskim jak i żeńskim, a oznacza rodzica, ojca, matkę, przodków (wówczas występuje w liczbie mnogiej), ale także kraj (macierzysty w stosunku do kolonii), czy siłę stwórczą. Natomiast wyraz puerpera zalicza się do grupy wyrazów tworzonych od puer, pueri i pario, parere, peperi, partum, a oznacza „rodzącą”, „położnicę”, „młodą matkę”. Podobnym wyrazem jest puerperium –„poród”, czy puerperus – „przyśpieszający poród”. Puerpera połączona jest z imiesłowem enixa od enitor, eniti, enisus (enixus) sum, które oznacza „trudzenie się” jak i „rodzić”, „wydawać na świat”. Tak oto we wstępie mamy nagromadzenie słownictwa związanego znaczeniowo ze sferą macierzyństwa, które wydają się być również precyzyjnie dobrane pod osobę Matki Bożej.
Natomiast werset został zaczerpnięty z Psalmu 45, który w Spetuagincie znajduje się pod numerem 44. W oczy rzuca się natychmiast niezwykłe podobieństwo między tekstem łacińskim a tekstem greckim, co sugeruje, że tłumaczenie łacińckie może być kalką językową.
Ἐξηρεύξατο ἡ καρδία μου λόγον ἀγαθόν, λέγω ἐγω τὰ ἔργα μου τῷ βασιλεῖ,
Eructavit cor meum verbum bonum, dico ego opera mea Regi.
Sam psalm również został dobrany z konkretnego powodu. Opisuje on zawarcie związku małżeńskiego pomiędzy Boskim Pomazańcem a jego Oblubienicą. Maryję i Kościół określa się również tym tytułem. W szerszym kontekście zatem sformułowania o charakterze macierzyńskim, jak i sam psalm kierują uwagę odbiorcy w kierunku postaci Maryi, której tajemnicę narodzin tego dnia obchodzimy. Warto również zwrócić uwagę na głęboko chrystocentryczny wyraz tych określeń. Zostaje określona jako enixa puerpera Regem, qui coelum terramque regit – Rodzicielka, która urodziła Króla, co rządzi niebem i ziemią. Pomimo głęboko maryjnego charakteru tych wyrażeń, sama Matka Boża występuje zawsze w odniesieniu do Syna.
Marc-Thilo Głowacki
Tags: filologia, introit, komentarz do tekstu, Narodzenie, NMP, obchód liturgiczny, Tłumaczenie