Rozważania o liturgii: Przygotowanie liturgii i dobór tekstów liturgicznych – dwa najczęściej pomijane wskazania dotyczące Mszału Rzymskiego

Trzeci rozdział Ogólnego Wprowadzenia do Mszału Rzymskiego dotyczy “Funkcji i posług we Mszy świętej”. Pierwszy akapit dotyczy “funkcji i posług wynikających ze święceń”, natomiast drugi “zadań i godności ludu Bożego”. Ten drugi akapit kończy się w nr 111 komentarzem na temat przygotowania liturgii:

Każdą celebrację liturgiczną należy starannie przygotować przy zgodnym współudziale wszystkich zainteresowanych oraz przy użyciu mszału i innych ksiąg liturgicznych, tak co do strony obrzędowej, jak i spraw duszpasterskich czy muzyki. Dokonuje się tego pod kierunkiem rektora ko ścioła, uwzględniając także zdanie wiernych w sprawach, które ich bezpośrednio dotyczą (OWMR, nr 111).

E. J. Lengeling pisał już w 1970 r., że ten ostatni artykuł rozdziału jest z pewnością “[…] jednym z najważniejszych […]”. (E. J. Lengeling, Die neue Ordnung der Eucharistiefeier (Lebendiger Gottesdienst 17/18), Münster (4)1972, 264). W pierwszych słowach wspomniany artykuł cytuje Instrukcję o muzyce sakralnej Musicam sacram Kongregacji Obrzędów z 1967 r. (nr 5, podpunkt 3), ale następnie celowo dodaje uzupełnienie dotyczące konsultacji z wiernymi. Obecnie można tu również uwzględnić grupy i komitety parafialne (rada duszpasterska lub rada parafialna, komitet liturgiczny, grupy służby liturgicznej itp.). Celem nie jest jednak komplikowanie przygotowań, ale wyraźne podkreślenie, kto jest odpowiedzialny za liturgię, a mianowicie zgromadzenie obecne na liturgii.

Osoby odpowiedzialne, tj. różne funkcje liturgiczne wspomniane w poprzednim rozdziale wprowadzenia (schola, chór, kantor, organista, ministranci, psalmiści, lektorzy, diakon, zakrystian, pomocnicy przy komunii…), powinny nad tym pracować pod nadzorem rektora kościoła. Ta współpraca winna być jednomyślna (niezbyt udanie przetłumaczono w języku niemieckim concordi animo na “ostrożnie razem”) pod kierownictwem rektora kościoła (w świątyniach parafialnych chodzi o proboszcza), ponieważ wszyscy winni mieć ten sam cel: wspólne celebrowanie wiary, a nie pobłażanie osobistym interesom i preferencjom.

Ta ostatnia kwestia została raz jeszcze podkreślona, zwłaszcza w odniesieniu do kapłana, w przedmowie do rozdziału siódmego Wprowadzenia ogólnego, który dotyczy wyboru formularzy mszalnych oraz poszczególnych tekstów i modlitw, w tym Modlitwy Powszechnej:

Podczas przygotowania Mszy świętej kapłan powinien uwzględniać raczej duchowe dobro zgromadzenia niż swoje osobiste upodobania. Niech też pamięta, by dokonywać wyboru w porozumieniu z tymi, którzy mają jakiś udział w sprawowaniu liturgii; nie powinien również pomijać wiernych w sprawach, które ich bezpośrednio dotyczą (OWMR, nr 352).

Podobnie ujęte te dwa numery Ogólnego wprowadzenia powzięte z drugiego wzorcowego wydania Mszału z 1975 r., pojawiają się ponownie w swym odpowiedniku, wydanym w 2002/2008 r., z kilkoma dodatkami (OWMR, nr 111 i 352).

Jest rzeczą jasną, iż przepisy ksiąg liturgicznych są podstawą do wyboru tekstów i obrzędów. Jednak zapewniają one szeroki – często pomijany w duszpsterstwie – zakres możliwości, nieznany osobom odpowiedzialnym za liturgię. Warto więc przyjrzeć się wstępom oraz dodatkom do ksiąg, by te możliwości odkryć.

Przedstawię tu tylko jeden przykład: w Dodatku I mszał proponuje teksty na niedzielną aspersję (błogosławieństwo wody i pokropienie). Jest czymś bardzo dobrym, że w naszych parafiach wiele się mówi o znaczeniu chrztu, lecz obrzęd niedzielnej pamiątki chrztu jest bardzo rzadko celebrowany… (Podnoszony czasem zarzut, że reforma liturgiczna zniosła aspersję, jest po prostu nieprawdziwy!). Dlaczego też nie można po prostu zapytać np. ministrantów, którą Modlitwę Eucharsytyczną uważają za pożądaną na danej Mszy?

Ks. prof. dr Markus Tymister