O właściwym rozumieniu wyrażeń: „kapłan lub diakon”

Nonnullae communitates petierunt utrum diaconus sacerdotibus religiosis adstantibus legitime possit:

a) celebrationi Officii divini praesidere hebdomadarium munus
explendo;
b) benedictionem eucharisticam impertire;
c) homiliam habere.

Resp.: a) Expressio «sacerdos vel diaconus» quae in nn. 254, 256 Institutionis generalis de Liturgia Horarum, et in rubricis Ordinarii recurrit (L. H. I, 532, 537), minime postulat quod diaconus exercere valeat munus praesidendi coram sacerdotibus, quamvis in illis textibus explicita condicio «vel, eo deficiente» non inveniatur. Mens legislatoris est diaconum ordinari ad presbyterum adiuvandum vel substituendum, eo deficiente. Quapropter secundum normas diaconus celebrationi Officii ne praesideat cum praesto sint sacerdotes. Ipse vero procul dubio munus praesidendi exercebit in coetu religiosarum, laicorum aut coram presbyteris legitime impeditis (infirmis, senibus, etc.).

Resp.: b) Pari modo, expressio «sacerdos vel diaconus» in nn. 91, 92, 97, 99, 100 Ordînis «de sacra Communione et de cultu Mysterii Eucharistici extra Missam», etsi condicio «eo deficiente» explicite non ponitur, minime significat quod diaconus, minister ordinarius in expositione SS.mi Sacramenti, presbyteris adstantibus, benedictionem eucharisticam impertiri possit. Solutio et exceptiones eaedem sunt ac in paragrapho antecedenti.
c) Diaconus est minister ordinarius verbi Dei sicut et Baptismi celebrandi atque Communionis distribuendae. Qua talis legitime ipse post Evangelium proclamatum facit homiliam, sicut habetur in n. 61 Institutionis generalis Missalis romani, qui adiungit verbum «aliquando». Itaque diaconus munus sibi proprium in verbo Dei praedicando exercere valet, quin presbyteros supplantet in fidelium institutione.

Źródło: Kongregacja Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, „Documentorum explanatio”, w: Notitiae 114 (1976), 46-47.

Tłumaczenie nieoficjalne:

Niektóre wspólnoty zapytały, czy zgodnie z prawem diakon może asystować obecnym kapłanom zakonnym poprzez:

1. przewodniczenie celebracji Liturgii Godzin, pełniąc cotygodniową posługę;
2. udzielanie błogosławieństwa eucharystycznego;
3. wygłaszanie homilii.

W nawiązaniu do punktu a: Wyrażenie „kapłan lub diakon”, które pojawia się w punktach 254 i 256 Ogólnych norm Liturgii Godzin oraz w rubrykach Ordinarium (532, 537), nie oznacza, że diakon może pełnić funkcję przewodniczenia wobec kapłanów, nawet jeśli w tych tekstach nie jest umieszczony wyraźny warunek „lub w przypadku jego braku”. Prawo przewiduje, że diakon jest ustanowiony do wspierania lub zastępowania prezbitera w przypadku jego nieobecności. Zgodnie z normami, diakon nie powinien przewodniczyć celebracji Liturgii Godzin, jeśli obecni są kapłani. Może on jednak przewodniczyć zgromadzeniu zakonnic, świeckich lub wobec prezbiterów, którzy są niezdolni do przewodniczenia z powodu choroby, podeszłego wieku itp.

W nawiązaniu do punktu b: Wyrażenie „kapłan lub diakon” w punktach 91, 92, 97, 99, 100 Obrzędów Komunii świętej i kultu Tajemnicy Eucharystii poza Mszą Świętą”, mimo że warunek „w przypadku jego braku” nie jest jednoznacznie określony, nie sugeruje, że diakon, jako zwyczajny szafarz wystawienia Najświętszego Sakramentu, może udzielać błogosławieństwa eucharystycznego w obecności kapłanów. Rozwiązania i wyjątki są identyczne jak w poprzednim paragrafie.

W nawiązaniu do punktu c: Diakon pełni rolę szafarza słowa Bożego, sakramentu chrztu oraz Komunii Świętej. Zgodnie z prawem, po proklamacji Ewangelii wygłasza homilię, jak określono w punkcie 61 Ogólnego Wprowadzenia do Mszału rzymskiego, które zawierają dodatkowe określenie „czasami”. W związku z tym diakon może realizować swoje zadania związane z głoszeniem słowa Bożego, nie przejmując obowiązków kapłanów w formacji wiernych.

Tłumaczenie: dk. lic. Emanuel Kwiatkowski