O Oriens

,,O Oriens, splendor lucis, aeternae, et sol iustitiae: veni et illumina sedentes in tenebris et umbra mortis”

Wprowadzenie

Dzisiejsza Antyfona wspaniale dopełnia wczorajszą, gdyż obie mówią o oświeceniu grzeszników, gdyż brzmi ona:

,,O Wschodzie, blasku Światła wiecznego i Słońce sprawiedliwości, przyjdź i oświeć siedzących w mroku i cieniu śmierci”[1].

Znaczenie tej Antyfony

Antyfona przypadająca na dzień 21. grudnia mówi o Bogu jako o wschodzącym Słońcu. Do dziś w liturgii Kościół zwraca się w kierunku wschodnim (dziś wyznacza go również krzyż ołtarzowy). O tym, dlaczego jest on tak ważny informuje ta Antyfona, którą należy szczegółowo prześledzić.

Malachiasz chcąc ukazać zwycięstwo Boga w owym dniu używa słowa: ,,słońce sprawiedliwości”[2]. Zachariasz chwaląc Stwórcę w swoim kantyku wygłasza prorocze słowa: ,,z wysoka Wschodzące Słońca nas nawiedzi”[3]. Podobnie wzywa Psalmista: ,,ono [słońce – przyp. autora] wschodzi na krańcu nieba, a jego obieg po krańce niebios”[4]. Z tym słońcem jest utożsamiany Bóg. Dlatego w innym miejscu jest napisane: ,,Pan Bóg jest słońcem i tarczą”[5]. Słońce to światło, a Bóg to Światłość, jak poucza sam Jezus: ,,Ja jestem światłością świata”[6]. To te światło, czyli Bóg będzie w oświetlało Jeruzalem Nowe, jak informuje Apokalipsa: ,,Nie potrzeba im światła lampy i światła słońca, bo Pan Bóg będzie świecił nad nimi”[7].

Zdumiewający jest fakt, że takie słowa padają w najkrótszy dzień roku. Wie o tym kantor, który je wygłasza i ,,przyzywa Odwiecznego Światła”[8]. Czyni to nie bez znaczenia. On wie, że Bóg przychodzi ze Wschodu i jest światłem. Inaczej by tych słów nie wypowiadał. Jest też w pełni świadomy, że wczorajszy i dzisiejszy tekst ma to samo przesłanie. Obie Antyfony mówią o ciemności grzechu i światłości przychodzącej by ten grzech zmazać. Trafnie poucza o. Dąbrowski, że ludzi można porównać do ślepca z Jerycha. On woła w swej niedoli (tutaj akurat chorobie) do ,,Zbawiciela o miłosierdzie, a gdy nie był zaraz wysłuchany, wołał głośniej jeszcze ze swych ciemności, aż wreszcie ujrzał światło”, tzn. przejrzał na oczy[9]. Dzisiaj ludzkość podobnie, jak ten człowiek, cierpi na ślepotę. Brak wzorku jest czymś trudnym i pewnie nikt z tych, którzy tego nie doświadczyli nie opisze tego zjawiska adekwatnie. Jednak gorszą ślepotą jest brak wzorku duszy. Na tą chorobę cierpi wielu ludzi. Nie widzą oni Boga. Starotestamentalne pokolenia tęskniły za Bogiem. Oni też żyli w ciemności, gdyż w jednej z Ksiąg pochodzących z tego okresu zostało napisane: ,,Ciemność okrywa ziemię i gęsty mrok spowija ludy”[10].

W obliczu tej choroby kantor wzywa: ,,Blasku Światła wiecznego i Słońce sprawiedliwości, przyjdź i oświeć siedzących w mroku i cieniu śmierci”. On wie, że jedynie Bóg może tę ciemność rozjaśnić. Wie też, że o to samo prosił wczoraj. Jednak kantor jest jak ślepy z Jerycha – będzie wołał, dopóki nie otrzyma tego, o co prosi. Dlatego ponawia swoje błaganie, bo jest ufny w miłosierdzie Boże, a ,,Bóg nie będzie głuchy na te pokorne, choć natarczywe modlitwy”[11]. On przychodzi. Na widnokręgu widać już światło podążające od Wschodu. Obrazek zawarty na samej górze tego wpisu ma więcej światła, niż ciemności. Widać już coraz mniej mroków. Sprawiedliwy przychodzi, by zbawić świat. On przez swoją sprawiedliwość chce uzdrowić wzroku duszy człowieka. Pragnie on nawrócenia grzesznika, bo wiąże się to z życiem w łasce, światłości i pokoju, a przede wszystkim z zasługą na niebo.

Zakończenie

Zbliża się już święta noc, w której narodzi się Jezus. Już niedługo ,,ostatni przedstawiciel dawnego świata, starzec Symeon, żywemi oczami ujrzy Światło na objawienie pogan, i z duszy przepełnionej wdzięcznością zanuci […] śpiew Starego Przymierza”[12]. On też przepowie Maryi śmierć i mękę Jezusa oraz miecz, który ją przeniknie. On przyjdzie niebawem. Jutro dzień będzie już trochę dłuższy niż dziś – będzie więcej światła. Wczoraj zagłębiałem się w swoją duszę, a dziś mam się zagłębić w mój wzrok. Bóg pragnie przekazać, że dar wiedzy (wynikający z tej Antyfony) jest umiejętnością patrzenia na różne sprawy oczami duszy, która pochodzi od Boga. Wschodem wiedzy zakorzenionej ,,w miłości jest Chrystus”[13]. Dlatego dzisiaj pada pytanie: czy żyję w światłości duszy czy w ciemności, tj. jej ślepocie?

Dawid Makowski

Zachęcamy do odsłuchania tej Antyfony:

Bibliografia:

1. Amalariusz z Metzu: Dzieła. T. II. Red. Gacia T. Lublin: TN KUL, 2017.
2. Biblia Tysiąclecia. Wyd. V. Poznań: Pallottinum, 2014.
3. Dąbrowski K.: Antyfony ,,O”. W: Mysterium Christi. Nr 1. 1931.

Netografia:

1. Wielkie Antyfony Adwentowe. 17 grudnia. W: ,,Franciszkanie” [online] https://www.franciszkanie.pl/artykuly/wielkie-antyfony-adwentowe-17-grudnia-1, [dostęp: 05.11.2020].
2. Wielkie Antyfony – ‘’O’’ Antyfony – 17-23 grudnia. W: ,,Sanctus” [online] https://sanctus.pl/index.php?grupa=60&podgrupa=361&doc=304, [dostęp: 05.11.2020].
3. Adwentowe antyfony ,,O”. Nie każdy o nich wie, a kryją ważną obietnicę. W: ,,Aleteia” [online] https://pl.aleteia.org/2016/12/20/slyszales-kiedys-o-adwentowych-antyfonach-o-poznaj-piekna-tradycje-kosciola/, [dostęp: 05.11.2020].
4. Ad Vesperas (12-17-2020). W: ,,Divinium Officium” [online] https://divinumofficium.com/cgi-bin/horas/officium.pl.
5. Morawski M.: Wielkie antyfony O! W: ,,Brewiarz” [online] https://brewiarz.pl/czytelnia/adwent_o.php3, [dostęp: 06.11.2020].
6. Sekściński A.: Wielkie antyfony adwentowe. W: ,,Wiara” [online] https://liturgia.wiara.pl/doc/419868.Wielkie-antyfony-adwentowe, [dostęp: 05.11.2020].

[1] Tłum. za: Morawski M.: Wielkie antyfony O! W: ,,Brewiarz” [online] https://brewiarz.pl/czytelnia/adwent_o.php3, [dostęp: 07.11.2020].

[2] Ml 3, 20.

[3] Łk 1, 78.

[4] Ps 19, 6.

[5] Ps 84, 12.

[6] J 8, 12.

[7] Ap 22, 5.

[8] Drąg M.: Wielkie Antyfony Adwentowe – 21 grudnia. W: ,,Franciszkanie” [online] https://www.franciszkanie.pl/artykuly/wielkie-antyfony-adwentowe-21-grudnia, [dostęp: 07.11.2020].

[9] Dąbrowski K.: Antyfony ,,O”. W: Mysterium Christi. Nr 1. 1931, s. 5.

[10] Iz 60, 2.

[11] Dąbrowski K.: Antyfony ,,O”. W: Mysterium Christi. Nr 1. 1931, s. 5.

[12] Tamże, s. 6.

[13] Amalariusz z Metzu: Dzieła. T. II. Red. Gacia T. Lubin: TN KUL, 2017, s. 64.